“In veel organisaties zijn er goede afspraken over waar en wanneer medewerkers kunnen roken onder werktijd. Denk aan rookruimtes en tijd-voor-tijd-regelingen, waarbij rokers hun rookpauzes compenseren met extra werktijd. Maar als werkgever heb je meer belangen dan een rookvrije werkruimte”, vertelt bedrijfsarts Cees Everaert van Arbo Unie. Hij helpt al meer dan 15 jaar werkenden met stoppen met roken – in zijn geval veelal in de bouwsector. “Als goed werkgever wil je dat je medewerkers gezond en vitaal hun pensioen halen. Nu zien we dat bij rokers, zeker na hun 60e, de kans op langdurig verzuim wat hoger is. Roken verkort voor mannen het leven met gemiddeld zes jaar omdat het de kans op allerlei aandoeningen zoals bloed- en vaatziekten en verschillende vormen van kanker vergroot. Alleen al dáárom doe je er goed aan je medewerkers die willen stoppen, daarin te ondersteunen.”

In beeld brengen wie willen stoppen

Hoe pak je dat aan? Cees: “Wil je je medewerkers helpen, stel je dan als werkgever niet paternalistisch op. Medewerkers bepalen zelf of ze wel of niet roken. Wat je wel kunt doen, is medewerkers die willen stoppen, daarin aanmoedigen en als ze daar behoefte aan hebben, begeleiding bieden. Een preventief medisch onderzoek (PMO) kan daarbij een mooie ingang zijn. Onderdeel daarvan kunnen longfunctieonderzoek en vaststellen van het risicoprofiel voor hart- en vaatziekten zijn, waarna in het gesprek met de bedrijfsarts ook de leefstijl ter sprake komt. In zo’n gesprek vraag ik rokers of ze overwegen om te stoppen. Willen ze dat, dan kunnen wij daar actief bij helpen.”

Samen een stopplan maken

Cees legt uit hoe hij daarbij te werk gaat: “Ik begin met uitzoeken waar de motivatie zit – daar begint het. Meestal is dat niet het geld dat ze kunnen besparen, maar bijvoorbeeld dat ze roken zelf vies beginnen te vinden. Dat hun longfunctie achteruitgaat. Dat ze op een kleinkind passen en daarom niet meer binnen willen roken. Dat de nieuwe auto fris moet blijven. Die motivatie probeer ik dan verder te voeden en te verstevigen. Vervolgens maken we samen een stopplan: wanneer gaat het gebeuren? Stop je in één keer of ga je afbouwen? Welke morele steun ga je van het thuisfront en je omgeving vragen? Ben je verslaafd en zijn er hulpmiddelen nodig? Vervolgens bied ik telefonisch of per e-mail ondersteuning bij de uitvoering van dat plan.”

Morele steun

Hoe gemotiveerder iemand is, hoe groter de kans dat de stoppen lukt. “Je kunt als werkgever helpen om die motivatie vast te houden. Bijvoorbeeld door morele steun te bieden en/of in company een groep in eenzelfde periode te laten stoppen. Dat helpt om stoppers door moeilijke momenten heen te helpen: die zin in nicotine zakt na 10 minuten meestal weer weg. Er zijn werkgevers die goede resultaten halen door een bonus in het vooruitzicht te stellen. Die ze bijvoorbeeld een jaar na de laatste sigaret uitkeren; tegen die tijd is de kans op terugval sterk verminderd. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat een bonus van 700 euro helpt om blijvend verschil te maken.”

Nooit te laat om te stoppen

Roken kan een niet te onderschatten verslaving zijn en rokers hebben gemiddeld acht stoppogingen ondernomen voordat ze erin slagen voorgoed van de sigaretten af te blijven. Maar het is nooit te laat om te stoppen met roken benadrukt Cees. “Het levert altijd gezondheidswinst op. Zelfs als je na een leven lang roken op je zestigste stopt, boek je gemiddeld nog drie jaar winst want je vermindert het risico op hart en vaatziekten en chronische longaandoeningen en longkanker. Het is toch prachtig als je daar als werkgever een bijdrage aan kan leveren? Het kan zich bovendien vertalen in de verzuimcijfers. Daarbij: als iemand niet langer rookpauzes neemt, krijg je minder scheve ogen van niet-rokende collega’s. Zo kent stoppen met roken alleen maar winnaars.”