Zorg allereerst dat benefits als zinvol worden ervaren, is haar eerste tip. “Korting voor de sportschool of bij de Starbucks is leuk, maar bevorderen geen betrokkenheid. Dat kwartje korting op de koffie wordt al gauw gezien als iets gewoons in plaats van een benefit. En extra benefits zijn gewoon extra brutoloon.”

‘Dergelijke verstrekkingen zijn loon, maar je ziet dit bijna nooit terug in loonadministratie’

Veel benefits hebben bovendien een fiscaal of administratief randje voor de werkgever, zo weet Bos. “Neem de goodiebag die werkgevers soms uitdelen aan nieuwe werknemers, gevuld met cadeautjes. Die gaan vaak de boeken in onder de post marketingkosten. Dergelijke verstrekkingen zijn loon, maar je ziet dit bijna nooit terug in loonadministratie. Past dit niet in de vrije ruimte van de werkkostenregeling, dan moet de werkgever er loonbelasting over afdragen. Gebeurt dit niet, dan kan dat de Belastingdienst een naheffing opleggen, plus een boete van vijfentwintig procent over de fiscale grondslag.”

‘Dat zijn geen arbeidsvoorwaarden, maar je kan er als HR wel op inspelen’

Dat terwijl generaties Y en Z niet eens enthousiast worden van dit soort benefits. “Zij hebben andere wensen dan oudere generaties”, zegt Bos. “Zij willen vrijheid en werk dat ertoe doet. Dat zijn geen arbeidsvoorwaarden, maar je kan er als HR wel op inspelen.”

Aandelenbeloning

Bijvoorbeeld met een aandelenbeloning voor werknemers. Een deel van de aandelen worden gesplitst in werknemersaandelen die recht geven om mede de koers van het bedrijf te bepalen. De andere aandelen zijn voor investeerders en geven alleen recht op economisch eigenaarschap. Ongeveer tien procent van de Nederlandse bedrijven heeft een aandelenconstructie voor werknemersparticipatie. Machinebouwer Nedap bijvoorbeeld verstrekte vorig jaar alle achthonderd medewerkers voor 400 euro aan Nedap-aandelen. Het personeel is voor ongeveer drie procent eigenaar van het eigen bedrijf.

Bonussen

“Deze benefit wordt soms ook gebruikt om minder brutoloon uit te keren”, weet Bos. “Vooral start-ups doen dat, in ruil voor de verwachting dat het jonge bedrijf veel waard wordt. Maar wil je inspelen op financiële verwachtingen van werknemers, dan kun je beter bonussen uitkeren. Dan bespaar je je de administratieve rompslomp.”

Financiële steun

Een andere eigentijdse arbeidsvoorwaarde betreft financiële steun. “Vooral dertigers hebben er baat bij, bijvoorbeeld om studieschuld af te lossen of de hypotheek op te brengen”, zegt Bos. “Zij zitten vaak in de duurste fase van hun leven.”

Ruilen tegen pensioenvoorziening

Deze hulp kan worden geruild tegen de pensioenvoorziening, suggereert Bos. “Vanuit de cao en de bedrijfstakpensioenregeling kan niet elke werkgever dit doen, want dan is pensioenafdracht verplicht. De bijdrage van een verplicht pensioen is zes tot twaalf procent. Als een werkgever geen pensioenafdracht regelt, heeft de werknemer een hoger netto inkomen. Het is wel loon en dus fiscaal belast, maar je haalt voor jonge werknemers levenscomfort naar voren waar ze in de leeftijd tussen 28 en 40 veel aan hebben.”

Groene arbeidsvoorwaarden

Arbeidsvoorwaarden kunnen ook inspelen op duurzaamheid. “Bijvoorbeeld een financiële tegemoetkoming bij de aanschaf van zonnepanelen of warmtepompen”, zegt Bos. “De werkgever kan daaraan bijdragen in ruil voor brutoloon of vakantiedagen. Dat leidt tot minder brutoloon en dus minder loonbelasting en relatief meer nettoloon. Terwijl de zonnepanelen met korting worden aangeschaft en leiden tot een lagere energierekening.”

De cao van ABN AMRO bijvoorbeeld voorziet in een bijdrage van duizend euro van de werkgever voor driehonderd werknemers. Daarmee dekt de werkgever een deel van de kosten voor de aanschaf van zonnepanelen of gevelisolatie.

Vakantie en werken in het buitenland

Andere arbeidsvoorwaarden spelen in op de vraag naar vrijheid, zoals de mogelijkheid tot thuiswerken. Sommige werkgevers bieden nog meer ruimte. “Soms mogen werknemers een aantal weken vastknopen aan hun buitenlandse vakantie, als ze daar ook gaan werken”, zegt Bos. “Spotify stond medewerkers tijdens de coronacrisis toe om te werken in elk land van hun voorkeur. Dit is niet teruggedraaid na het opheffen van de coronabeperkingen.”

‘Cloudbedrijf Bynder voerde deze benefit al in 2016 in. Het was een van de snelst groeiende bedrijven van Nederland’

Soms gaan werkgevers nog een stapje verder: kies zelf maar hoelang je vakantie wil opnemen, zolang je je werk maar doet. Cloudbedrijf Bynder voerde deze benefit in 2016 in. Een jaar later was het opgenomen verlof met 27 procent gestegen tot gemiddeld 25 dagen per jaar. Bynder was een van de snelst groeiende bedrijven van Nederland.

Risico

“Toch heeft dit soort benefits ook een risico”, zegt Bos. “Je blijft als werkgever aansprakelijk voor je werknemer, waar die ook werkt, maar je hebt er minder toezicht op. Ook moet je in de regel het werk verlonen daar waar het wordt uitgevoerd. Is dat in het buitenland, dan kan dat leiden tot extra kosten waar je niet op rekent.”

Communicatie over arbeidsvoorwaarden

Hoe weet je als werkgever of dit soort arbeidsvoorwaarden aanslaat? “Houd een survey, dan krijg je input over gewenste arbeidsvoorwaarden”, tipt Bos. “Dan kun je later ook communiceren over de uitslag ervan. En als je arbeidsvoorwaarden invoert op basis hiervan, heb je weer een communicatiemoment. Zo bouw je logische momenten in om aandacht te vragen voor de arbeidsvoorwaarden die je inzet.”

Keuzes en kosten duurzaam arbeidsvoorwaardenpakket

Imke Bos is docent van het seminar Groene arbeidsvoorwaarden: hoe en waarom? In dit online seminar leer je hoe je arbeidsvoorwaarden kunt vergroenen en zie je wat de kosten zijn voor werkgever en werknemer.