“Werkvermogen is de mate waarin medewerkers fysiek en mentaal in staat zijn om het werk uit te voeren. Nu, en in de toekomst, want werkvermogen schommelt”, vertelt Pascal Matla, adviseur arbeid en gezondheid bij TIGRA. Hij is mede-eigenaar van de vestiging in Zoetermeer en is van origine fysiotherapeut. Inmiddels adviseert hij diverse organisaties en medewerkers over duurzame inzetbaarheid. “Hierbij gaat het zowel over het fysieke als het mentale gedeelte”, verduidelijkt Pascal.
Door het werkvermogen te monitoren, kunnen organisaties tijdig inspelen op signalen van overbelasting, vergrijzing of afnemende motivatie. “Zo kan je wat doen aan je duurzame inzetbaarheid, waardoor medewerkers langer gezond en productief blijven”, aldus Pascal. Daarnaast is verminderd werkvermogen vaak een voorbode van ziekteverzuim en burn-out. Preventieve maatregelen zijn doorgaans goedkoper en effectiever dan hersteltrajecten. Verder zorgen medewerkers met een goed werkvermogen voor betere prestaties, een hogere betrokkenheid en motivatie.
Investeren in het werkvermogen is ook goed voor het imago van werkgevers, benadrukt de TIGRA-adviseur. “Je wordt als aantrekkelijke werkgever gezien, wat helpt bij het aantrekken en behouden van talent – geen overbodige luxe in deze tijden.” Tot slot: in een snel veranderende arbeidsmarkt helpt inzicht in werkvermogen om medewerkers op tijd om- en bij- te scholen, waardoor ze toekomstbestendig zijn.
Veel voorkomende uitdagingen
Een veel voorkomende uitdaging die het werkvermogen bedreigt is langer door moeten werken. Dit speelt met name bij fysiek en mentaal zware beroepen, zoals in de bouw, de haven, de zorg en het onderwijs. Daarnaast staat de werk-privébalans onder druk, doordat steeds meer medewerkers gaan mantelzorgen, of doordat jongeren steeds langer thuis blijven wonen door de woningcrisis.
“Die maatschappelijke veranderingen merken we ook op de werkvloer. Je kan je energie maar één keer uitgeven”, licht Pascal toe. Daarnaast zitten steeds meer werknemers financieel krap, omdat de lonen de kostenstijgingen niet bijhouden, wat enorm veel stress en gepieker oplevert. Ook de digitale transformatie levert extra druk op om bij te blijven – met name voor oudere generaties.
“Er zijn sowieso veel meer prikkels dan in de decennia hiervoor en uit landelijke cijfers blijkt dat we minder vaak bewegen en slechter zijn gaan eten. Hierdoor vormt onze belastbaarheid steeds vaker een uitdaging”, legt Pascal uit. Kortom: investeren in werkvermogen is voor organisaties vaak pure noodzaak. Maar hoe pak je dit aan?
Tips om te investeren in werkvermogen
- Zet duurzame inzetbaarheid hoger op de agenda. Het bord van HR ligt vaak al behoorlijk vol met lopende zaken: werving en behoud van talent, arbeidsvoorwaarden en beloning, verzuim, leiderschap en organisatiecultuur, learning & development, noem maar op. En dan moet je ook nog eens iets met duurzame inzetbaarheid. Juist omdat de HR-agenda al overvol is, is het belangrijk om duurzame inzetbaarheid niet te laten versloffen.
- Denk groot, maar begin klein. Een helder plan met kleine pilots, zoals vitaliteitsdagen, loopbaangesprekken of teamontwikkeling, kan al verschil maken. Het sleutelwoord: proactief in plaats van reactief.
- Meten = weten. Toon de relevantie van werkvermogen aan met behulp van data. Laat de directie zien wat verzuim en verloop de organisatie kost en wat het oplevert als je serieus aan de slag gaat met het vergroten van het werkvermogen.
- Zorg dat de directie aanhaakt. Werkvermogen is geen speeltje van HR. Betrek de boardroom erbij. Maak je leidinggevenden ambassadeurs: goed voorbeeld doet goed volgen. Leg als HR-afdeling goed uit waarom je aan de slag wilt met het werkvermogen en wat dit op termijn oplevert.
- Voer inzetbaarheidsgesprekken. Vaak zijn er wel functionerings- of beoordelingsgesprekken, en soms ook frequent-verzuimgesprekken. Maar een inzetbaarheidsgesprek gebeurt nog zelden. En dat is een gemiste kans. Pascal: “Vraag regelmatig: Hoe gaat het nou echt met je? Hoe lukt het werk en privé te combineren? Kunnen we nog iets doen om jou te helpen op het gebied van bijvoorbeeld scholing, werktijden of competenties?
PMO als nulmeting
TIGRA is een betrouwbare partner voor organisaties op het gebied van werkvermogen, met de juiste kennis en ervaring om uitdagingen op dit vlak te tackelen. Voor veel organisaties is het startpunt een Preventief Medisch Onderzoek (PMO). Pascal: “Dit zorgt voor een nulmeting. We kijken hoe is het gesteld met de individuele medewerker, maar ook met de hele organisatie. Gezondheid en leefstijl is slechts een klein onderdeel van een PMO, want er is vaak een sterke link naar werk. Het meten van het werkvermogen is dus van belang. Dat doen we met vragenlijsten, maar we kijken ook naar de werkomstandigheden”.
Op basis van de uitkomsten maakt TIGRA een analyse en plant het vervolggesprekken in om medewerkers en organisaties goed te adviseren over de mogelijke knelpunten, risico’s en interventies, bijvoorbeeld op het gebied van belastbaarheid, de bedrijfscultuur of leiderschap. Hierbij kan ook worden teruggevallen op oplossingen van partnerbedrijven. “Met onze focus op werkvermogen maken we duurzame inzetbaarheid tastbaarder.”
Het Huis van Werkvermogen
TIGRA werkt met het Huis van Werkvermogen-model (zie figuur hieronder). Het huis telt vier verdiepingen: de fysieke en mentale gezondheid, competenties (kennis, vaardigheden en ervaring), normen en waarden (betrokkenheid, drijfveren en zin in werk) en het werk zelf, zoals de werkomstandigheden, taken en de organisatiecultuur. Alle verdiepingen moeten optimaal worden ingericht om je maximale of optimale werkvermogen te behalen. Daarnaast zijn er drie externe factoren die van invloed zijn op het werkvermogen. Dit zijn je familie, je vrienden en kennissen, én de maatschappij. Pascal: “Als er op één van die terreinen iets spaak loopt, heeft dit vaak vergaande gevolgen voor je inzetbaarheid.”
TIGRA gelooft in een preventieve aanpak met een focus op werkvermogen, maar heeft uiteraard ook mooie trajecten en passende interventies voor verzuimende medewerkers. Zoals individuele trainingen om mensen te helpen belastbaarder te worden en om op de werkvloer te leren omgaan met klachten.
Case: Houweling Group
Houweling Group, een handelaar in verpakkingsproducten, zoals emmers, jerrycans en flesjes, en persoonlijke beschermingsmiddelen, is een familiebedrijf met bijna 290 medewerkers, dat dit jaar honderd jaar bestaat. Het heeft meerdere vestigingen in Nederland en is daarnaast actief in België, Roemenië, Canada en Amerika. “We zijn de laatste jaren snel gegroeid door overnames, maar willen per se het familiegevoel behouden. We willen er voor al onze medewerkers zijn en zijn altijd bezig met duurzame inzetbaarheid”, vertelt HR-manager Ramona Vermeulen.
Daarom klopte zij enkele jaren terug aan bij TIGRA voor een PMO, dat vorig jaar na een verhuizing van het hoofdkantoor werd herhaald. “We waren benieuwd wat de nieuwe bureaus en het geavanceerde klimaatsysteem deed met onze mensen. We konden positieve scores laten zien ten opzichte van concurrenten binnen onze markt, dus daar ben ik trots op.” Naast de reguliere bloeddruk-, cholesterol- en diabetes-check, een meting van de longinhoud en het vaststellen van de BMI, kregen de warehousemedewerkers een gehoortest en de kantoormedewerkers een ogentest aangeboden.
Als je verzuim kunt voorkomen, bespaar je volgens Ramona heel veel ellende, zowel voor medewerkers als organisaties. “Er liepen hier een aantal tikkende tijdbommen rond, waarvan de meesten inmiddels maatregelen hebben genomen. Soms gebeurt dat onder advies en begeleiding van TIGRA, dat ook interventies kan plegen.” Binnenkort krijgt het bedrijf ook een voedingsdeskundige over de vloer en volgt een werkplekonderzoek, inclusief ergonomisch advies. “Mijn advies aan HR-professionals? Wees dagelijks bezig met het thema werkvermogen. Je moet medewerkers behandelen alsof het familie is: zorg dat iedereen zich gehoord en gezien voelt en wees altijd open naar elkaar.”
Wat doe je als een medewerker niet goed functioneert en welke vormen van verlof zijn er? Wil je je kennis up-to-date houden? Volg deze training en leer in twee ochtenden alle ins en outs over arbeidsrecht in de dagelijkse HR-praktijk.
