Het is niet de meest in het oog springende en ook zeker niet het meest uitgewerkte onderdeel van het coalitieakkoord. Toch is het interessant dat het aanstaande kabinet stelt afspraken te maken met het 'bedrijfsleven en overheden over het stimuleren van thuiswerken'.

De reden laat zich gemakkelijk raden, aangezien het voornemen onder het subhoofdstuk Klimaat en Energie is geplaatst. Wanneer meer wordt thuisgewerkt zijn er minder verkeersbewegingen, en dat heeft een lagere uitstoot van broeikasgassen tot gevolg. Dat is welkom, aangezien de uitstoot fors omlaag moet om te voorkomen dat de aarde deze eeuw met meer dan 1,5 graad opwarmt, met alle gevolgen van dien. Het loont zodoende de moeite voor werkgevers om thuiswerken te stimuleren.

Percentage thuiswerkers stijgt 

Thuiswerken is uiteraard aan beperkingen gebonden en kan niet verwacht worden van werknemers met beroepen die aan een locatie zijn gebonden, zoals vrachtwagenchauffeurs of medewerkers in de horecabediening. Maar voor IT-medewerkers, ambtenaren, zakelijke dienstverleners en veel medewerkers in kantoorfuncties is thuiswerken beter mogelijk. In 2020 steeg het percentage werknemers dat geheel of gedeeltelijk thuiswerkt naar 47 procent, blijkt uit gegevens van onderzoeksorganisatie TNO. Een jaar eerder was dat 37 procent.

Besparing CO₂-uitstoot

Met het stimuleren van thuiswerken kan veel CO₂-emissie voorkomen worden. Wanneer 12 procent van de Nederlandse beroepsbevolking structureel anderhalve dag per week vaker gaat thuiswerken dan voor de coronapandemie het geval was, scheelt dat een uitstoot van 353.600 ton per jaar aan broeikasgasequivalenten, blijkt uit berekeningen van onderzoeksbureau CE Delft. Hoewel dit slechts een paar tienden van een procent is in vergelijking met de totale Nederlandse uitstoot aan broeikasgassen in een jaar volgens het CBS, gaat het om een niet te verwaarlozen hoeveelheid. De besparing komt overeen met 150.000 retourvluchten tussen Amsterdam en New York, volgens milieu-organisatie Natuur & Milieu.

Werkprivébalans

Werkgevers kunnen met het stimuleren van thuiswerken twee vliegen in een klap slaan. Het kan immers naast het verminderen van de uitstoot ook de werkprivébalans van werknemers verbeteren. Uit onderzoek voor de Sectorale Welzijnsmonitor van ABN AMRO blijkt dat werknemers die werkprivébalans, samen met gezondheid, als belangrijkste categorie binnen een baan beschouwen. Dit zijn zaken die relatief dicht bij de leefsfeer van werknemers staan daarom eerder als stimulans kunnen worden gezien dan het veel abstractere 'inspanningen van de organisatie op het klimaat'.

Bezwaren thuiswerken

Gebrek interactie

Niettemin kleven aan thuiswerken bezwaren. Tijdens de pandemie kwamen als keerzijden onder meer naar voren het gebrek aan 'echte' interactie tussen werknemers, verminderde mogelijkheden om te brainstormen en vereenzaming. Het is van belang om hier structurele oplossingen voor te vinden, zodat werkgevers thuiswerken effectiever en zonder persoonlijke schade kunnen vormgeven.

Verhouding werkgever/werknemer

Bovendien zijn er diverse zaken rondom thuiswerken die nadere uitwerking kunnen krijgen. Dit kan gaan om de verhouding tussen werkgevers en thuiswerkende werknemers, bijvoorbeeld op het vlak van privacy, arbeidsrecht en fiscale behandeling, of het subsidiëren van innovatie die meer thuiswerken verder mogelijk maakt. Tevens kunnen het beperken of duurder maken van aan werk gelieerde zaken het thuiswerken mogelijk een extra stimulans geven, zoals het eveneens door het aanstaande kabinet voorgestelde rekeningrijden.

Hybride werken

De juiste vorm moet samen met werkgevers uitgezocht worden. Een deel van de werkgevers zal hier zeker over mee willen denken. Uit recent onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat ongeveer 43 procent van de ondernemers die hybride werken bij hun werkzaamheden als mogelijkheid beschouwen, van plan is om hybride werken structureel te gaan stimuleren.

Files

Maar het is wel van belang dat het huidige momentum benut wordt om deze stappen te zetten. Door de coronacrisis zijn werknemers nu meer dan voorheen gewend thuis te werken en vermoedelijk in staat om dit op basis van de opgedane ervaring steeds efficiënter in te vullen. Dat momentum kan ook snel verdwijnen, zo toonde de overvolle ochtendspits begin oktober in 2021 aan. Het thuiswerkadvies was nog niet van de baan, of honderden kilometers file bepaalden het beeld op de snelweg.