“Pesten ontstaat vaak als er een conflict is tussen twee collega’s en een van de twee laat het er niet bij zitten”, zegt Marijk van Lieshout, bedrijfsmaatschappelijk werker bij Arbo Unie en vertrouwenspersoon. “Meestal probeert diegene dan ook anderen tegen zijn of haar tegenspeler op te zetten. En voor je het weet wordt die dan niet meer meegevraagd voor de lunch, opzettelijk genegeerd, beroddeld of bespot. Er zijn allerlei vormen van pesten, soms heel subtiel. Voor leidinggevenden is het belangrijk dat zij daar alert op zijn.”

Voorbeeldrol

Van Lieshout: “Leidinggevenden hebben een voorbeeldrol. Als die meelachen of zelfs het voortouw nemen, zien collega’s dat snel als een vrijbrief om door te gaan met hun pesterijen. Andersom, als een leidinggevende zelf iedereen met respect behandelt en medewerkers die pestgedrag vertonen daarop aanspreekt, houdt het snel op. Dan staat er misschien ook wel een collega op die het voor degene die gepest wordt opneemt.” De stijl van leidinggeven aan een team draagt ertoe bij dat pesten wel of geen kans krijgt.

Prikkelende stellingen

Leidinggevenden kunnen zich veel bewuster zijn van hun rol en verantwoordelijkheid. “We bereiken dat bijvoorbeeld met voorlichting over signalen van pesten”, zegt Van Lieshout. “En we bespreken prikkelende stellingen, zoals ‘Medewerkers die gepest worden, moeten maar wat assertiever worden.’ Een misverstand: mijn ervaring is dat dit juist averechts kan werken. Het probleem is dat medewerkers die pestgedrag ervaren, hier niet meer weerbaar tegen zijn. Daar kun je aan werken, maar de leidinggevende heeft de grootste invloed in het tegengaan van pesten. Veel groter dan de OR bijvoorbeeld, die niet over individuele gevallen gaat, maar er wel op kan hameren dat er een goed beleid komt. En groter dan de HR-functionaris, die in zijn rol wel randvoorwaarden kan creëren voor een open cultuur waarin positief gedrag gestimuleerd wordt.”