Logo
  • Nieuws
  • 1 juni 2015

Aandacht voor pesten op de werkvloer

Minister Asscher maakt er extra werk van om het taboe rond pesten op de werkvloer te doorbreken. Hij noemt het een diep ingrijpend probleem dat veel stress veroorzaakt. Zo’n half miljoen werknemers in Nederland hebben ermee te maken, blijkt uit cijfers van het CBS. Welke organisaties en mensen zijn het meest kwetsbaar? Wat zijn de valkuilen? En wat helpt om een bedrijfscultuur zo om te buigen dat pesten geen voet aan de grond krijgt?

Beeld Aandacht voor pesten op de werkvloer

Anita Koops, arbeid- en organisatieadviseur van Arbo Unie, gaat regelmatig met teams en afdelingen aan de slag waar de werksfeer is verstoord. “De aanleiding is vaak een onderzoek, zoals een medewerkerstevredenheidsonderzoek of een risico-inventarisatie, waarin tekenen van pestgedrag naar voren komen. Ook de bedrijfsarts, Ondernemingsraad of vertrouwenspersonen vangen vaak signalen op waarmee we vaak aan de slag gaan.”

Verschillen in organisaties en groepen

Pesten op de werkvloer kan overal gebeuren, maar er zijn wel organisaties die extra kwetsbaar zijn, constateert Koops: “Waar een sterke hiërarchische structuur heerst en strikte, strakke regels gelden, komt pesten gemiddeld vaker voor. Onder het mom van ‘Zo doen we dat hier’ kunnen mensen die van die norm afwijken in de verdrukking komen. Verder zie je dat, los van het type organisatie, er ook groepen zijn die meer last hebben van pesten. Uit cijfers van TNO blijkt bijvoorbeeld dat van de medewerkers met een tijdelijk contract en uitzendkrachten, zo’n tien procent zich gepest voelt en dat mannen zich vaker gepest voelen door collega’s dan vrouwen. Ook het opleidingsniveau speelt een rol; hoogopgeleiden hebben over het algemeen minder last van pesten. En werknemers met een niet-westers achtergrond ervaren juist vaker pestgedrag van collega’s.”

Mechanismes blootleggen

Pesten is niet alleen zeer ongewenst voor wie het overkomt, ook de organisatie heeft veel meer aan positief gedrag. “Als ergens het recht van de sterkste geldt, is dat niet bevorderlijk voor de creativiteit in een organisatie. Dan gaat iedereen zich uit angst hetzelfde gedragen.” En hoe is dat te doorbreken? Koops: “Wat belangrijk is om te beseffen, is dat pesten een systeem is. Haal je het slachtoffer weg uit een groep, dan komt er wel weer een nieuw slachtoffer. Daarom is het essentieel om het probleem bespreekbaar te maken. Om de mechanismes bloot te leggen, naar elkaar te luisteren en het gesprek aan te gaan. Van daaruit kun je werken aan een open bedrijfscultuur waarin pesten bespreekbaar is. Alleen zo kun je patronen doorbreken.”

Valkuilen dichten

Koops pakt in haar teamtrainingen onder meer de valkuilen aan: “Pesten wordt makkelijk gebagatelliseerd: het was toch gewoon een geintje! Maar als een ander dat ervaart als pesten, is het dat ook. Daar gaat het om. Niet of jij je kunt voorstellen dat iemand zich gepest op een bepaald moment gepest voelt. En een mechanisme dat ook vaak speelt is blaming the victim: ‘Ja, maar hij is ook niet echt het zonnetje in huis, hè.’ Of: ‘Wat zij bij die borrel deed was ook niet echt handig.’ Dat soort onderstromen haal ik met behulp van oefeningen boven tafel. Dat geeft ook handvatten om het zelfreinigend vermogen van een team te verbeteren. We kunnen daarnaast Goed Bezig inzetten, een teamprogramma om de dialoog in teams te bevorderen. Ook voor leidinggevenden hebben we trainingen die hen helpen we hun invloed op positief gedrag te vergroten. En individuele medewerkers kunnen altijd terecht bij onze vertrouwenspersonen.”

Arbo Unie is een groep gedreven professionals in de bedrijfsgezondheidszorg, die organisaties vooruit brengt. Wij helpen mensen een leven lang optimaal te laten werken. Op een gezonde, veilige en productieve manier, zodat ze al hun mogelijkheden ten volle kunnen benutten. Arbo Unie is er voor organisaties in Nederland, die de filosofie van duurzame inzetbaarheid delen en die willen investeren in mensen.

Producttips

Volg HR Praktijk

Word gratis lid en ontvang op dinsdag en donderdag het laatste HR-nieuws in uw mailbox! Én als lid krijgt u ook toegang tot exclusieve online artikelen.