1. Pak de ruimte

Sandra van der Linden herkent de problemen wel. Medewerkers lijken soms ten onder te gaan aan de hoeveelheid regels en dagelijkse drukte op de werkvloer. “Toch zijn er altijd mogelijkheden om ruimte te creëren”, zegt Van der Linden, die zorgmanager is in een organisatie voor mensen met een beperking. “Door samen beter te plannen en taken bij de juiste persoon te leggen, houd je tijd over en ontstaan er meer momenten die je zelf kunt invullen. Pak de ruimte die er is, want regelruimte speelt een belangrijke rol in werkgeluk.”

2. Vraag meer aandacht

De patiënt centraal, meer aandacht voor de cliënt, het zijn bijna mantra’s in deze sector. Tel daarbij op dat zorgmedewerkers vaak loyale types zijn en het gevolg is dat aandacht voor jezelf er nogal eens bij inschiet. Van der Linden: “Veel zorgverleners hebben het gevoel dat ze onmisbaar zijn en cijferen zichzelf weg. Maar als je gelukkig wilt zijn op je werk, is het essentieel dat je ook opkomt voor jezelf.”
Het is tevens een van de belangrijkste adviezen van Tatiana van Rijswijk, die de sector als ervaren, internationaal gecertificeerd trainer en coach goed kent. “Zorgmedewerkers gaan vaak op de automatische piloot en vragen zich meestal niet af hoe de organisatie hen kan helpen om zich te ontplooien”, zegt ze. “Ik raad hen aan: sta wat vaker stil bij wat jij nodig hebt om gelukkig te zijn op je werk en pak daarin je eigen verantwoordelijkheid. Dan zet je een verandering in gang.”

3. Geef complimenten

Klaarstaan voor een ander is in de zorg zo vanzelfsprekend dat niemand meer ziet hoe bijzonder het eigenlijk is. “We zijn in onze sector niet echt gewend om elkaar een compliment te geven”, zegt Brenda Boonk, adviseur zorg en innovatie bij een organisatie voor ouderenzorg. “Terwijl iedereen ervan opknapt als hij een schouderklopje krijgt. Laat wat vaker blijken dat je een ander waardeert of vraag eens hoe het met de ander gaat. Dat heeft een positieve invloed op je werkrelaties.”

4. Begrijp waar je invloed ligt

Boonk benadrukt dat het weinig helpt om de oorzaak van je onvrede bij de ander te leggen. Haar ervaring is dat je de oplossing voor een groot deel bij jezelf moet zoeken. Boonk: “Het levert veel op als je kritisch leert kijken naar hoe je op gebeurtenissen reageert, want daar heb je zelf invloed op. Door anders met omstandigheden om te gaan, maar wel dicht bij jezelf te blijven, ga je je gelukkiger voelen in je werk.”
Van Rijswijk legt dit meestal uit aan de hand van het bekende model van Covey, de cirkel van invloed en betrokkenheid. Om werkgeluk te kunnen ervaren is het belangrijk om inzicht te hebben in de vragen: welke invloed heb jij op je omgeving en welke invloed heeft de omgeving op jou. “Ik kom in de zorg vaak tegen dat mensen dingen buiten zichzelf neerleggen”, vertelt van Rijswijk. “Het bestuur of de leidinggevende heeft het dan gedaan. Op het moment dat je begrijpt waar je eigen invloed ligt, heb je de sleutel tot meer werkgeluk in handen.”

5. Praat met elkaar

Uit onderzoek blijkt dat ruimte voor persoonlijke ontwikkeling een cruciale rol speelt in werkgeluk. “Ik vind het belangrijk dat medewerkers de ruimte voelen om hierover te praten”, zegt zorgmanager Van der Linden. “In een goed gesprek kun je samen reflecteren en bespreken wat iemand nodig heeft om plezier te hebben in zijn werk. Ik haal er zelf veel energie uit om medewerkers te ondersteunen bij hun ontplooiing.” Ook Boonk benadrukt het belang van praten en benoemen wat je nodig hebt. Dat kan door een collega te vertellen wat je dwars zit, maar ook door een open gesprek met je leidinggevende of een coach. “Tegen iedereen die dat moeilijk vindt, zou ik willen zeggen: je kunt veel vaardigheden aanleren die ervoor zorgen dat je eigen werkgeluk en dat van anderen groter wordt.”

Volgens Van Rijswijk liggen de kansen in de zorg voor het oprapen, juist in een periode van onrust en transitie. “Maar je moet die kansen en mogelijkheden wel willen zien. Te veel in je eigen cirkel van betrokkenheid zitten en gefocust zijn op de ander belemmert je daarin. Sta eens stil bij wat jou beweegt en kies hetgeen jij nodig hebt om gelukkig te zijn in je werk.’’