In de periode 2001-2002 zijn bijna 28.000 werknemers in bedrijven met meer dan 100 werknemers bij een massaontslag hun baan kwijtgeraakt. Het CBS heeft de arbeidsparticipatie en inkomsten van deze werknemers gevolgd tot 2006. Ruim 66 procent van hen had na een half jaar weer werk. Na 3 jaar was dit bijna 68 procent. Van de 21.500 ontslagen werknemers geboren na 1950 ging bijna de helft er in die 3 jaar niet in inkomsten op achteruit. Gemiddeld genomen hadden deze werknemers zelfs een enigszins betere inkomstenontwikkeling dan alle werknemers op de Nederlandse arbeidsmarkt. Deze gunstige ontwikkeling wordt vooral veroorzaakt door jongere werknemers met een relatief laag inkomen voorafgaand aan het ontslag. Ontslagen werknemers geboren vóór 1950 maakten vaak gebruik van een pensioenregeling.

 

Moeders met jonge kinderen werkloos

Drie jaar na ontslag heeft 15 procent een pensioenregeling, 12 procent een uitkering en 5 procent geen eigen inkomsten. Vooral werkende vrouwen met jongere kinderen hebben een kwetsbare binding met de arbeidsmarkt; 13 procent van deze moeders zit 3 jaar na het ontslag zonder eigen inkomsten. Opvallend is dat werknemers die de zorg dragen voor wat oudere kinderen of werknemers die duur wonen, er vaker in slagen om weer nieuw werk te vinden. Het onderzoek bevestigt verder de kennis over de zwakke arbeidsmarktpositie van ouderen en werknemers van niet-westerse herkomst.

 

3 maanden na ontslag cruciaal

De eerste maanden voor en na het ontslag zijn cruciaal voor het verdere verloop van de loopbaan van de ontslagen werknemer. Van de bijna 28.000 ontslagen werknemers heeft een kwart al voor de piek in het ontslag het bedrijf verlaten. Van deze 7.000 werknemers had 76 procent vrijwel aansluitend werk. Dat is 15 procentpunten meer dan van werknemers die tijdens of na de piek vertrokken. De werknemers die vrijwel aansluitend weer werk hadden, hebben bovendien een tweemaal grotere kans om na 3 jaar aan het werk te zijn dan werknemers die in de eerste 3 maanden na het ontslag een uitkering hadden. Dit geldt evenzeer voor werknemers die in de eerste 3 maanden na het ontslag tijdelijk werk hadden, bijvoorbeeld uitzendwerk.    

 

Werkzekerheid en beleid

Dr. Dirk Scheele, wetenschappelijk medewerker bij de WRR, constateert dat het zin heeft met ontslag bedreigde werknemers snel na de aankondiging van gedwongen ontslagen bij te staan in het zoeken naar werk. Werkzekerheid, dat wil zeggen het vermogen om op eigen kracht en op redelijke termijn weer werk te vinden, is niet voor iedereen weggelegd. In sociale plannen zouden tot slot afspraken over financiële regelingen beter moeten worden afgestemd op de afspraken die gemaakt worden om werknemers van werk naar werk te geleiden.