De uitkeringslasten van de zogenaamde flexwerkers in de Ziektewet en WGA zijn de afgelopen jaren enorm toegenomen. Waar werkgeversprikkels zoals invoering en verlenging van de loondoorbetalingsverplichting, Poortwachter en WAO/WIA-premiedifferentiatie in het reguliere arbeidsproces enorm succesvol zijn geweest (aantal lopende uitkeringen is meer dan gehalveerd) hebben deze regelingen weinig tot geen effect gehad op de populatie flexwerkers.

Belangrijkste gevolgen voor de werkgever

De ZW- en WGA-uitkeringslasten van flexwerkers worden momenteel nog via een sectorpremie door werkgevers gefinancierd. Vanaf 2014 gaan werkgevers echter (afhankelijk van de totale loonsom) een individuele premie betalen die wordt vastgesteld op basis van de specifieke ZW- en WGA-uitkeringslast die aan die werkgever is toe te rekenen. Toerekening vindt plaats op basis van 1^e ziektedag, ligt deze binnen het dienstverband of binnen 4 weken na uitdiensttreding, dan is de uitkeringslast toe te rekenen aan de werkgever.

De uiteindelijke hoogte van de publieke premie wordt volgens dezelfde methodiek vastgesteld als de reeds bekende gedifferentieerde WGA-premie. Dit gebeurt zowel voor de ZW- als de WGA-uitkeringslasten van flexwerkers en houdt in dat er per 2014 voor iedere werkgever in totaal drie verschillende gedifferentieerde premies worden vastgesteld. Voor kleine werkgevers (tot 25x gemiddelde SV loonsom) blijft de premie op sectorniveau vastgesteld worden en voor middelgrote werkgevers (25 tot 100x gemiddelde SV loonsom) wordt een combinatie gemaakt van een sectorale en individuele premievaststelling.

Gevolgen voor de werknemer nog onduidelijk

Het wetsvoorstel ziet ook op aanscherping van de uitkeringsrechten voor de werknemer (uitsluitend zogenaamde flexwerkers). De belangrijkste wijzigingen zien op de invoering van een loongerelateerde periode (gelijk aan WW) en een pre-WIA keuring na één jaar ziekte waarbij er geen recht meer op een ZW-uitkering is bij minder dan 35% arbeidsongeschiktheid.

Deze wijzigingen voor de werknemer zouden volgens het wetsvoorstel al per 1 januari 2013 ingaan. Alleen op dit punt heeft de Eerste Kamer besloten dat het wetsvoorstel niet akkoord is. De invoeringsdatum voor deze wijzigingen is door de Eerste Kamer namelijk met een jaar uitgesteld. Opvallend hierbij is dat in het deelakkoord van Samson en Rutte ook al een verzachting van deze werknemersgevolgen is opgenomen. Dit zou dan ook zomaar kunnen betekenen dat de aanscherping van uitkeringsrechten, nog voordat deze worden ingevoerd opnieuw worden aangepast met een wijzigingsvoorstel.

Voordelen wetswijzigingen

Naast het algehele doel om de landelijke uitkeringslasten van flexwerkers terug te dringen biedt het voorstel ook extra kans voor werkgevers om individueel kosten gunstig te beïnvloeden. Waar nu het UWV volledig verantwoordelijk is voor re-integratie en preventie van WGA instroom wordt het voor werkgevers gemakkelijker gemaakt om de regie zelf in handen te nemen en actief aan schadelastbeheersing te doen in de vorm van eigenrisicodragerschap.

Voor de ZW is het al mogelijk om eigenrisicodrager te worden. Dit wordt echter vergemakkelijkt doordat niet langer een garantieverklaring afgegeven hoeft te worden bij de aanvraag. Voor de WGA-uitkeringslaten van flexwerkers is het nog niet mogelijk om eigenrisicodrager te worden, maar dit wordt op termijn (per 2016) alsnog mogelijk. Tenslotte wordt het WGA-eigenrisicodragerschap voor kleine werkgevers toegankelijker gemaakt doordat specifiek voor kleine werkgevers geen inlooprisico meer geldt bij een overstap naar het private stelsel.

Nieuwe verantwoordelijkheden

Met het aangenomen wetsvoorstel wordt opnieuw duidelijk dat verantwoordelijkheden voor het activeren en aan het werk houden van werknemers meer en meer verschuiven van overheid naar werkgever en private partijen. Dit levert nieuwe verantwoordelijkheden en uitdagingen voor de werkgever. De rekening betaalt u echter al en met de aangenomen wijzigingen krijgt u ook de mogelijkheid om deze gunstig te beïnvloeden.