Volgens het EY Global Leadership Forecast 2018 rapport  zijn ‘de pioniers, dat wil zeggen, digitaal onderlegde leiders, beter voorbereid dan de achterblijvers om nieuwe bedrijfsuitdagingen aan te gaan’. Het EY People Advisory Services (PAS) team heeft daarom een visie ontwikkeld op leiderschap van de toekomst. De energiesector is bij uitstek een industrie die geconfronteerd wordt door digitalisering. Recentelijk zijn de volgende digitale innovaties geïntroduceerd: slimme meters, digitale energienetwerken, ‘big data’ analyses (zoals real-time data en algoritmen voor prognoses) en mobiele diensten en applicaties.

Een potentiële ‘game changer’ in de energiesector is Vandebron. EY PAS sprak met zowel de oprichter als Chief Technology Officer (CTO), Matthijs Guichelaar, en hoofd van HR, Lianne Kappert, om hun mening te horen over digitalisering en hoe leiderschap een rol speelt in deze transitie. Vanuit zowel een digitaal als medewerkers oogpunt stellen ze de huidige stand van zaken ter discussie. Vanuit een people perspectief vindt Vandebron dat HR innovatief moet zijn om innovatie in de sector te blijven stimuleren. Lianne Kappert zegt hierover: "Het is een van onze verantwoordelijkheden om een innovatieve houding te promoten. Dit betekent dat we niet bang moeten zijn om kansen te pakken als deze zich voordoen, we moedigen actief experimenteren aan en willen niet dat onze werknemers op ‘safe’ spelen."

Digitale leiderschapscompetenties

EY heeft een eigen model voor digitale leiderschapscompetenties gecreëerd (zie afbeelding). Het toont vier categorieën: 'denk' (think), 'navigeer' (navigate), 'verhoud' (relate) en 'verbind' (connect), die allen zijn gericht op moderne leiderschapsvaardigheden. EY heeft de observaties van Vandebron ingedeeld aan de hand van deze vier categorieën.

Bron: EY’s Digital Leadership Capabilities Framework

DENK anders en ga op zoek naar creatieve en innovatieve mogelijkheden

Leidinggeven met 'innovatief denken' is een van de kernkwaliteiten van Vandebron. Voor hen betekent het groots investeren in nieuwe gebieden zonder gegarandeerd succes en het decentraliseren van risico's en controles. Hierdoor ontstaat er meer vrijheid voor individuele werknemers dan de norm is bij andere energiebedrijven. Volgens Matthijs Guichelaar, oprichter en CTO van Vandebron, is blockchain (2.0) voor zijn bedrijf een differentiatie-element in de markt aan het worden. Om deze nieuwe inspanningen te ondersteunen werken teams binnen Vandebron op een agile manier. Dit komt overeen met de huidige inspanningen van moderne leiders, die zich meer richten op het versterken van werknemers en teams in plaats van hen te controleren.

NAVIGEREN door een snel veranderende omgeving

Guichelaar geeft aan dat Vandebron is overgestapt van een marketing- en verkoopgeoriënteerd bedrijf naar een servicegericht technologiebedrijf. Vandebron omarmt de digitale ‘disruptie’ en blijft hierdoor de concurrentie en de snel veranderende markt voor.

VERBIND met je interne en externe stakeholders via een gemeenschappelijk doel

Wat we zien is dat ‘leiden vanuit een doel’, door doelgericht te zijn en anderen aan dit grotere goed te verbinden, aantrekt op het gebied van leiderschapsstrategie. Vandebron maakt contact met potentiële werknemers aan het begin van het selectieproces om te zien of ze hetzelfde doel nastreven als de organisatie. Een ander voorbeeld is dat de field marketing medewerkers bij Vandebron vragen krijgen zoals ‘hoeveel CO2-reductie heb je vandaag gerealiseerd?’ in plaats van ‘hoeveel heb je vandaag verkocht?’ Deze vragen versterken keer op keer het algemene doel.

VERHOUD je op een menselijke manier door de mens en technologie in balans te brengen

Het in balans brengen van de mens en technologie is een belangrijke vaardigheid voor leiders. In dit kader vertelt Lianne Kappert dat ze bij Vandebron bekijken hoe zij kunstmatige intelligentie bij het werven van nieuw personeel kunnen inzetten. Daarnaast hebben ze een online coaching tool gelanceerd die ondersteuning biedt bij zowel dagelijkse feedback als gestructureerde peer en manager feedback. Dit ondersteunt hen onder meer intern bij de ontwikkeling van digitale vaardigheden op alle niveaus en functies.

Combineer je digitale agenda met je people agenda

Vandebron probeert zijn digitale agenda te combineren met de people agenda, legt Kappert uit. Het is een prioriteit dat werknemers een leuke en informele sfeer ervaren, terwijl ze tegelijkertijd hun (digitale) vaardigheden verbeteren en hun potentieel bereiken. Voor het bestuur en het management betekent dit trainingen over specifieke leiderschapsvaardigheden, waar het voor medewerkers is gericht op feedback, persoonlijke ontwikkeling en een talentmanagement-programma.

Toekomstig leiderschap zal gaan over het hebben van de juiste instelling, vaardigheden en kennis om organisaties door het digitale tijdperk te leiden. HR kan hierbij een belangrijke rol spelen, lettend op de onderstaande punten:

1. Maak ruimte om te experimenteren
Nieuwe kennis, vaardigheden en capaciteiten zijn nodig om vandaag de dag te leiden. Een leiderschapsaanpak die het mogelijk maakt om te experimenteren en waarbij falen wordt gezien als noodzakelijk 'goed' om verder te kunnen komen.

2. Gebruik je competentiekader als een kompas
Een goed gestructureerd competentiekader voor leiderschapscompetenties kan een concreet raamwerk bieden om de juiste vaardigheden, kennis en persoonlijke kenmerken van werknemers vast te stellen die nodig zijn om succes te bereiken.

3. Gedraag je naar je leeftijd
Werk niet als een start-up/scale-up als je een corporate bedrijf bent of andersom. Het aannemen van een innovatieve leiderschapsstijl betekent niet dat traditionele waarden niet op hun plaats zijn. Maak gebruik van datgene waar je goed in bent en beslis op welke leiderschapscompetenties je focus wilt leggen.

4. Pas je HR-praktijk aan om innovatieve leiders aan te nemen, te behouden en te promoten
Als gevolg van de focus op innovatief leiderschap moet HR zich ook aanpassen. Denk aan het werven van het juiste talent, het aanbieden van op maat gemaakte learning & development en het promoten en belonen van de leiders die het bedrijf ondersteunen in de digitale verandering.

5. Gebruik technologie om je digitale en people strategie op één lijn te krijgen
HR kan bijvoorbeeld digitale tools gebruiken om de People strategie af te stemmen op de digitale strategie van het bedrijf. Zoals eerder beschreven koppelt Vandebron HR-oplossingen aan het gebruik van technologie.

De auteurs Rowan Hordijk, Chrissie Aben en Carlijn Boerrigter zijn HR Strategie Consultants van EY PAS. Het team van EY PAS bestaat in Nederland uit meer dan 30 HR-professionals die zich onder meer bezighouden met het effectiever beheren van (cultuur)verandering, het adviseren over talent management, het bieden van leiderschapsondersteuning, het ontwikkelen en implementeren van technische HR-strategieën & HR-systemen, en het adviseren en ontwikkelen van arbeidsvoorwaarden en beloningen. Belangrijke vragen daarbij zijn: ‘Heb ik de juiste mensen, op de juiste plaats, tijdens het juiste moment, voor de juiste kosten en de mensen die de juiste dingen doen?’