Logo
  • Nieuws
  • 16 januari 2008
  • mr e. van waaijen loonbelastingadviseurs bv te bosch en duin

Fooien en ander loon van derden

Hoe aardig het voor medewerkers ook is om een fooi te ontvangen, voor u brengt het een hoop administratieve lasten met zich mee. Fooien en ander loon dat werknemers van een derde partij ontvangen, kunnen tot het fiscale loon behoren met alle gevolgen van dien.

Beeld Fooien en ander loon van derden

Volgens de bepalingen in het civiele recht is loon de tegenprestatie van de werkgever voor de arbeid die de werknemer voor hem heeft verricht. Het civielrechtelijke loon kan alleen afkomstig zijn van de werkgever. Een betaling van een ander dan de werkgever aan de werknemer

wegens zijn prestaties in dienstbetrekking tot de werkgever is civielrechtelijk geen loon. Fiscaalrechtelijk ligt dit helemaal anders. Loon dat afkomstig is van derden is fiscaal loon. De werknemer moet dit loon in zijn aangifte inkomstenbelasting verantwoorden. En in sommige

gevallen bent ú inhoudingsplichtige voor het loon van derden. Wanneer dit is, blijkt uit de wettelijke regels en uit de rechtspraak.

 

fiscaal loon

In de Wet op de loonbelasting is loon (in artikel 10) omschreven als ‘al hetgeen uit een dienstbetrekking of vroegere dienstbetrekking wordt genoten’. In de artikelen die daarop volgen staan alle uitzonderingen op het loon. Uit de woorden ‘al hetgeen’ blijkt dat het loonbegrip erg ruim is. Het loon kan vast of variabel zijn. Het kan een verplichte maar ook onverplichte tegenprestatie voor arbeid zijn. Loon kan verstrekt worden in geld, diensten, zaken of rechten. Dit laatste

blijkt uit het tweede lid van artikel 10: ‘tot het loon behoren aanspraken om na verloop van tijd of onder een voorwaarde een of meer uitkeringen of verstrekkingen te ontvangen.’

 

loon van derden

Het loon hoeft niet persé afkomstig te zijn van de werkgever. Ook voordelen die anderen betalen voor de arbeid die de werknemer in dienstbetrekking heeft verricht vormen voor de werknemer loon. Een voorbeeld hiervan is fooiengeld. Immers, in de bepaling ‘loon is al hetgeen uit een dienstbetrekking of vroegere dienstbetrekking is genoten’, is geen beperking opgenomen dat het loon afkomstig moet zijn van de werkgever.

 

inhoudingsplichtig

De vraag is wie voor deze fooien inhoudingsplichtig is. Het zou natuurlijk ondoenlijk zijn als de terrasbezoeker die de ober een tip geeft daarvoor inhoudingsplichtig zou worden. De wetgever heeft dan ook geregeld dat het in beginsel de werknemer is die in zijn aangifte inkomstenbelasting

het loon van derden moet verantwoorden, en wel naar het feitelijk ontvangen bedrag. Maar omdat dit kennelijk nogal eens mis gaat, heeft de wetgever ook bepaald dat de werkgever in een aantal gevallen voor het loon van derden inhoudingsplichtig is. Voor de inhouding en afdracht stuit de werkgever dan op een probleem. Meestal kent hij immers de omvang van het voordeel niet. En dan is het voor hem natuurlijk niet mogelijk om goed in te houden en af te dragen over een onbekend loon. Daarom zijn hiervoor speciale regels opgesteld.

 

rekening houden met

Artikel 17 van de Uitvoeringsregeling loonbelasting bepaalt dat fooien en dergelijke prestaties van derden geen loon zijn, voor zover bij het bepalen van het loon dat de werknemers toekomt geen

rekening is gehouden met dit voordeel. Dit is een logische bepaling. Als de werkgever immers bij de vaststelling van de arbeidsbeloning rekening houdt met een loonbedrag van derden, dan kent hij dit loonbedrag en kan daarover dan ook inhouden en afdragen. Volgens artikel van het Uitvoeringsbesluit LB wordt de werkgever geacht voor fooien en dergelijke prestaties van derden inhoudingsplichtige te zijn.

 

horeca

Het tweede lid van artikel 17 geeft een specifi eke regeling voor de horeca. Deze regeling luidt: De werknemer die werkzaam is bij een onderneming waarin horeca-activiteiten worden verricht en die van zijn werkgever niet ten minste het voor hem rechtens geldende loon ontvangt, wordt geacht fooien en dergelijke prestaties van derden te genieten tot een bedrag ter grootte van dat rechtens geldende loon, verminderd met het rechtstreeks van de werkgever ontvangen loon. Als de werkgever in overeenstemming met de werknemer het bedrag aan fooien en dergelijke prestaties van derden op een hoger bedrag schat, wordt van dat geschatte bedrag uitgegaan.

 

rechtspraak

In de rechtspraak is nader uitgewerkt wanneer de werkgever voor het loon van derden inhoudingsplichtige is. In het volgende geval achtte de Centrale Raad van Beroep (CRvB) de werkgever inhoudingsplichtig, maar volgens de Hoge Raad om onjuiste redenen. Het cassatieberoep bij de Hoge Raad was niet ontvankelijk omdat er geen sprake was van een onjuiste toepassing van het recht of van een motiveringsgebrek. Toch lichtte de Hoge Raad een tipje van de sluier op en gaf ten overvloede een opmerking om de CRvB op zijn fout te wijzen. Wat was het geval? Werknemers van de werkgever verrichten hun arbeid op boorplatforms van de opdrachtgever. Zij krijgen gratis maaltijden van de opdrachtgever. In de arbeidsovereenkomst was niet geregeld dat de werkgever met de maaltijdverstrekking rekening hield. De CRvB oordeelde dat werkgever, werknemers en opdrachtgever geacht moeten worden bij de vastlegging van hun rechten en plichten rekening hebben gehouden met de wijze waarop de maaltijdvoorziening

plaatsvindt. De maaltijden kwamen daarom voor rekening van de werkgever. Een aangezien, aldus de CRvB, voor maaltijden een forfaitaire waarderingsregeling geldt, was er een forfaitaire regeling van toepassing in het kader van het fooienbesluit en was de werkgever derhalve inhoudingsplichtig.

 

forfaitaire regeling

Toen deze zaak voor de Hoge Raad merkte deze op, dat in de rechtspraak is bepaald dat er inhoudingsplicht bestaat over voordelen die de werknemer van een derde geniet, voor zover het voordelen betreft waarvoor een forfaitaire regeling van toepassing is. Óf voordelen waarmee rekening is gehouden bij het bepalen van het aan de werknemer rechtens toekomende loon. Met een forfaitaire regeling is bedoeld een forfaitaire regeling als vermeld in het fooienbesluit en niet zoals de CRvB in de uitspraak stelde ten aanzien van waardering van maaltijden. De Hoge Raad wees de CRvB hier op. Voor de onderhavige casus had dit helaas geen gevolgen omdat

de feitelijke vaststelling dat de werkgever geacht moest worden met de maaltijden rekening te hebben gehouden, in cassatie onaantastbaar is. Overigens is de uitspraak van de CRvB voor discussie vatbaar. De CRvB veronderstelt dat de werkgever wel rekening gehouden zal

hebben bij de vaststelling van het loon, terwijl dit nergens uit is gebleken.

 

let op

Voordelen die de werknemer behaalt doordat zijn dienstbetrekking hem daartoe in staat stelt, maar die niet door de werkgever worden verstrekt behoren niet tot het loon.

 

doorberekenen

Ook ingeval de kosten van het loon van derden aan de werkgever wordt doorberekend,

is de werkgever inhoudingsplichtige voor dit loon van derden. Zoals al eerder is genoemd moet de werkgever rekening houden met loon van derden indien en voor zover de voor de desbetreffende

voordelen een forfaitaire regeling geldt. Of indien en voor zover met die voordelen rekening is gehouden bij het tot stand komen van de arbeidsovereenkomst of de voordelen voor zijn

rekening komen.

 

in opdracht

Niet in elke situatie waarin de werknemer een beloning ontvangt van een ander dan de werkgever is er automatisch sprake van loon van derden. In twee arresten heeft de Hoge Raad geoordeeld dat er sprake is van loon van de werkgever. Dit is het geval als het loon in opdracht en voor rekening van de werkgever aan de werknemer wordt verstrekt. Het eerste arrest ging over touringcarchauffeurs die door hun werkgever in de gelegenheid werden gesteld drankjes

in te kopen en deze (uiteraard met winst) te verkopen aan de passagiers.

De chauffeurs mochten de behaalde winst houden. Bij looncontrole stelde de fiscus dat de werkgever de chauffeurs een voordeel had verstrekt in de vorm van de winst op de drankjes die hij zelf mocht houden. Maar de werkgever stelde dat hij geen rekening had gehouden met dit voordeel bij het vaststellen van het salaris van de chauffeurs en dat niet hij maar de passagiers het voordeel aan de chauffeurs hadden verstrekt. De Hoge Raad dacht daar anders over. De baromzet die de touringcarchauffeurs behaalden was loon van de werkgever omdat de werkgever de chauffeurs de gelegenheid bood deze voordelen te behalen. Dat het voordeel niet door de werkgever werd betaald maar door derden doet hieraan niet af.

 

medeweten

Het andere arrest ging over de premieheffing werknemersverzekeringen. Hierin besliste de Hoge Raad dat wanneer binnen een concern een voordeel met medeweten van de werkgever wordt verstrekt door een andere concernmaatschappij, dit op één lijn is te stellen met een verstrekking van het voordeel in opdracht en voor rekening van de werkgever. Hier is dus sprake van loon

van de werkgever. In de onderhavige kwestie kregen de werknemers van een buitenlandse moedervennootschap opties op aandelen in de moedervennootschap toegekend. De kosten hiervan werden niet doorberekend aan de Nederlandse werkgever, en hij werd ook niet betrokken bij de optieverstrekking. Maar de Nederlandse werkgever heeft aangeboden administratief behulpzaam te zijn bij de optieverstrekking. Op deze wijze was de werkgever bekend met én betrokken bij het voordeel en werd dus geacht dit voordeel te verstrekken. 

 

let op

De werkgever is ook inhoudingsplichtig ingeval de werkgever van een derde afkomstige voordelen naar eigen inzicht over de werknemers verdeelt.

 

advies

Als een werkgever niet wil worden geconfronteerd met beloningen aan zijn personeel door derden en de administratieve lasten daarvan, dan kan hij het beste verbieden om loon van derden te accepteren en bij de vaststelling van het loon van zijn personeel geen rekening te houden met eventuele voordelen van derden. Komen beloningen van derden toch voor, dan voorkomt hij inhoudingsplicht als hij geen rekening hiermee houdt bij de vaststelling van het loon, noch doorberekening accepteert noch administratief behulpzaam is bij de verstrekking van dit loon. Houdt de werkgever wel rekening met het voordeel van derden, dan moet u als salarisadminis-

trateur dit verlonen en wel voor alle heffi ngen. De werkgever wordt rechtstreeks inhoudingsplichtige als hij kennis draagt van het voordeel van derden, dit in zijn opdracht en voor zijn rekening wordt verstrekt, hij administratief behulpzaam is bij de verstrekking of hij beslist hoe het loon van derden verdeeld wordt onder zijn personeel. Vergeet dus niet over het voordeel van derden in te houden op straffe van naheffi ngen met boete en rente!

Volg HR Praktijk

Word gratis lid en ontvang op dinsdag en donderdag het laatste HR-nieuws in uw mailbox! Én als lid krijgt u ook toegang tot exclusieve online artikelen.