Rinske Verheggen van Het Potentieel Pakken: ‘Meer uren werken loont vrijwel altijd’

Het aantal deeltijdwerkers dat meer uren wil maken, stijgt al twee kwartalen op rij en staat nu op 535.000, meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Uit onderzoek van Het Potentieel Pakken onder medewerkers in de zorg en de kinderopvang blijkt dat bijna vier op de tien medewerkers ervoor open staat om meer uren te werken: ongeveer 15% wil dit sowieso en nog eens 25% overweegt het onder de juiste voorwaarden. Dat is een enorm onbenut potentieel.

Tegelijk steeg het aantal openstaande vacatures in de zorg in het tweede kwartaal van 2025 naar 68.000 (van 67.000 in Q1). Hoe kan het dat een groot deel van de zorgmedewerkers meer uren wil werken en dat tegelijk het aantal zorgvacatures blijft oplopen? Om dit probleem te onderzoeken is zes jaar geleden stichting Het Potentieel Pakken (HPP) opgericht. “Dat moet toch op te lossen zijn, dachten we destijds”, zegt Rinske Verheggen, lid van het MT van HPP. “Na uitvoerig onderzoek naar de drijfveren en belemmeringen in het werken van meer uren in de zorg en de kinderopvang kwamen we tot de conclusie dat veel van de belemmeringen door werkgevers opgelost kunnen worden.”

Standaard in deeltijd

Tussen 2021 en 2024 begeleidde HPP ruim 50 zorgorganisaties. “Binnen een half jaar zagen we dat gemiddeld 9% van de zorgmedewerkers hun contract uitbreidde, vaak met 4 à 5 uur per week. Dat levert niet alleen extra uren op, maar ook minder afhankelijkheid van extern personeel, meer continuïteit voor cliënten, minder verzuim en vaak meer werkplezier en hogere betrokkenheid voor medewerkers. Veel organisaties in zorg en kinderopvang zetten vacatures standaard in deeltijd uit. Dat lijkt handig voor de roosters, maar maakt voltijd werken bijna onmogelijk,” zegt Verheggen. “En het bevestigt het idee dat medewerkers toch niet fulltime willen werken. Zo houden we het probleem zelf in stand. Werkgevers kijken vaak eerst naar nieuwe instroom in plaats van naar hun eigen mensen. Terwijl binnen het eigen team vaak heel veel kansen liggen.”

Wat niet helpt: de overtuiging dat meer uren werken niet loont

Een belangrijke belemmering voor deeltijdwerkers om meer uren te maken is het idee dat het niet loont, zegt Verheggen. “Dat is een diepgewortelde overtuiging die in veel gevallen niet klopt,” zegt Verheggen. “Er is een kleine groep alleenverdieners met 2 kleine kinderen en een huurhuis, die waarschijnlijk veel en hoge toeslagen ontvangen. Zodra hun inkomen stijgt door meer uur te gaan werken, ontvangen zij waarschijnlijk minder toeslagen. Helaas denken heel veel mensen, maar ook leidinggevenden en HR professionals, ten onrechte dat meer werken niet loont.”

De WerkUrenBerekenaar

In samenwerking met Nibud en WOMEN Inc. heeft HPP een tool ontwikkeld waarmee iedereen voor zichzelf kan berekenen of en hoeveel het maken van meer uren gaat opleveren: de WerkUrenBerekenaar. Verheggen: “Daarmee kunnen medewerkers voor hun individuele situatie berekenen wat meer werken netto oplevert. Het invullen van de WerkUrenBerekenaar kost wat tijd, maar medewerkers zijn vaak positief verrast door de uitkomst. Het geeft helder inzicht en neemt veel misverstanden weg.”

“De grootste belemmeringen om meer uren te werken zijn vaak heel praktisch: ongezonde roosters, te korte diensten of het simpele feit dat leidinggevenden en medewerkers nooit over contractgrootte praten. Als die drempels wegvallen, blijkt de bereidheid om meer te werken verrassend groot. Wij helpen HR en leidinggevenden om de juiste gesprekken te voeren, roosters te verbeteren en helder financieel inzicht te geven. Het echte verschil maak je als werkgever door structureel anders te organiseren.”

Werkgevers hebben de sleutel

Vijf jaar geleden begon HPP met onderzoek bij vijftig zorgorganisaties. “Dat was echt pionieren,” zegt Verheggen. “We hebben veel deeltijdwerkers ondervraagd en onderzocht aan welke knoppen een werkgever kan draaien om meer uren voor deeltijdwerkers mogelijk te maken. Enige mildheid richting werkgevers is wel op zijn plaats. Omdat het moeilijk is diepgewortelde werkwijzen in zorg en kinderopvang te veranderen, in een context van personeelstekorten, hoge werkdruk en weinig middelen. Werkgevers willen vaak wel, maar weten niet goed hoe ze het moeten doen.” Verheggen somt inzichten op die HPP in de afgelopen jaren heeft opgedaan.

Ga gesprek over contract aan

Leidinggevenden kunnen vaker het gesprek met medewerkers aangaan over hun contract. Hoe passend is dat contract nog? Zorg ervoor dat je weet wat er bij je medewerkers speelt en welke behoeften ze hebben qua het aantal uren dat ze werken.

Werk aan prettige en gezonde roosters

Een grote drempel om meer uren te maken zijn onregelmatige en korte diensten. Probeer langere diensten in te voeren zodat er meer uren gewerkt kunnen worden. Zorg voor gezonde en prettige roosters zodat werk en privé beter gecombineerd kunnen worden, ook met een groter contract.

Zet leidinggevenden in hun kracht

Leidinggevenden in de zorg moeten vaak zelf bijspringen en bezitten niet altijd de vaardigheden of kennis om het gesprek met de medewerker goed aan te gaan. Investeer daarin en ondersteun de leidinggevende daarin, zodat die de medewerker kan begeleiden en ondersteunen. Neem het onderwerp contract standaard mee in de jaarlijkse gespreksronde met medewerkers.

Geef het financiële inzicht

Help medewerkers die dat willen in het verkrijgen van correcte informatie over wat meer uren werken in hun situatie oplevert. Organiseer bijvoorbeeld een inloopspreekuur om de WerkUrenBerekenaar in te vullen. Je kunt bij HR ook een loket inrichten waar mensen binnen kunnen lopen voor hulp bij het invullen van de tool. (Wel even kijken of dat AVG-technisch kan.)

Start een informatiecampagne

Communiceer dat er mogelijkheden zijn binnen de organisatie om meer uren te werken, bijvoorbeeld met een informatiecampagne en nodig geïnteresseerden uit daar met hun leidinggevende over te praten. Geef in zo’n campagne ook aan wat de voordelen voor de werknemer zijn: meer salaris, misschien meer ontwikkelmogelijkheden, een groter pensioen, misschien meer plezier in je werk.

Probeer teamoverstijgend werken

Zeker in de zorg en kinderopvang komt het voor dat fulltime werken in bepaalde functies niet mogelijk is. Bijvoorbeeld als je maar vijf uur per dag kunt werken in de buitenschoolse opvang of de wijkzorg. Maar een wijkzorgmedewerker kan ook een deel van de dag in een verzorg- of verpleeghuis werken. Probeer de silo’s in de organisatie te doorbreken met teamoverstijgend werk.

Vaak zijn er meer mogelijkheden om meer uren te maken dan waar medewerkers, leidinggevenden en HR professionals zich bewust van zijn. “Binnen organisaties kan het als lastig of ingewikkeld worden ervaren om dat mogelijk te maken,” zegt Verheggen. “Ook als het gaat om het maken van roosters. Maar het onbenutte arbeidspotentieel van deeltijdwerkers kan heel groot zijn, zeker wanneer vacatures open blijven staan. HR kan controleren of het beleid en de processen wel bijdragen aan grotere contracten.”

Het staat voor HPP als een paal boven water dat de overheid het belastingstelsel moet hervormen, zodat het maken van meer uren daadwerkelijk voor iedereen gaat lonen. Verheggen: “Dat is een lange weg. Tot die tijd kan de overheid het thema onder de aandacht brengen. Werkgevers kunnen vandaag zelf al beginnen door het gesprek over contractgrootte te voeren, roosters aan te passen en medewerkers financieel inzicht te geven. Daar ligt nú de grootste winst.”