Tijdens de financiële crisis in 2008 en tijdens de coronapandemie pakte de overheid haar rol. Met daadkracht nam zij stevige maatregelen om onze economie en samenleving te redden. Dit oogstte waardering en leidde tot de roep om een sterkere overheid.

Crisis op crisis

Nu crisis op crisis zich opstapelt (naast de pandemie hebben we immers nog de klimaatcrisis en groeiende maatschappelijke ongelijkheid op te lossen) wordt de complexiteit waarin (semi)overheidsorganisaties hun werk moeten doen ook groter. Tegelijk eisen de vaak gehoorde oproepen dat de overheid kleiner en efficiënter moet zijn, en de schampere uitlatingen van politici en burgers over ambtenaren, hun tol. ‘Het bedrijfsleven is goed en de overheid is slecht’ was jarenlang de leidende gedachte.
Dit keert zich nu, met de roep om een sterkere overheid om de crises het hoofd te bieden. En dat vraagt om investeren in de overheid, in salarissen en in secundaire arbeidsvoorwaarden van ambtenaren en iedereen die in de publieke sector werkt. Zij verdienen nu fors minder dan bijvoorbeeld directeuren in het bedrijfsleven, hoewel hun posities in de publieke sector vaak complexer zijn.
De plafonds moeten natuurlijk niet geheel losgelaten worden. Maar verhoging van het basissalaris (ook van politici), versoepelingen van de regels, en enige flexibiliteit door het salaris afhankelijk te maken van resultaten, bieden ruimte.

Leiderschap

Een sterkere overheid vraagt ook om investering in het leiderschap van organisaties in het publieke domein. De verschraling die de Wnt heeft gebracht past daar niet bij. Salaris draagt (deels) bij aan waardering van het werk. En concurrerende salarissen zorgen ervoor dat meer topmensen voor de overheid willen werken.
De opgaven van de overheid vragen om sterke leiders. Die op basis van hun toegevoegde waarde een beloning verdienen die bij deze tijd past.