Het besef dat iedereen erbij had gestaan en ernaar had gekeken, maakte veel emoties los in de groep. Hoe heeft dit kunnen gebeuren? Waarom had niemand iets gedaan? Wie was verantwoordelijk? Ineens voelde iedereen zich schuldig en onmachtig. Dit had niemand gewild. Het bedrijf in kwestie was geen meedogenloze organisatie waarin alleen maar oog was voor cijfers en resultaten. Integendeel, er werken vooral betrokken, empathische en verantwoordelijke mensen. Vandaar ook dat ze de signalen wel gezien hadden en ze zich achteraf niet goed voelden bij de gemiste kansen om een burn-out te voorkomen.

Dit bedrijf is zeker niet uniek in hoe er met burn-outsignalen wordt omgegaan. Veel mensen kennen de nodige schroom om signalen te benoemen. Je wilt je geen bemoeial voelen, het is jouw verantwoordelijkheid niet of je bent bang dat de ander kwaad wordt.

Hierbij geef ik je 4 redenen om toch iets te doen met de signalen die je oppikt:

Reden 1:  Als jij het niet doet, doet misschien niemand het

Ga er niet vanuit dat iemand anders de signalen benoemt. Misschien is er wel niemand anders. Of voelen anderen zich evenmin geroepen om er iets van te zeggen. Pyschologen hebben het vaak over het ‘bystander-effect’: hoe meer mensen iets zien gebeuren, hoe kleiner de kans dat een van de toeschouwers ingrijpt.
Je kunt de signalen die je waarneemt natuurlijk wel met de leidinggevende van je collega bespreken als je het idee hebt dat dat effectiever is. Kom er vervolgens gerust bij hem of haar op terug om te horen of er iets met het signaal gedaan is.

Reden 2:  Jij kunt waarnemen wat de ander zelf niet ziet

Degene die opbrandt, heeft het vaak als laatste door. Voor hem of haar zijn de ongezonde gedragspatronen die jij ziet als een waarschuwingssignaal heel gewoon. Hij is misschien al jaren gewend om vaak over te werken, overal ‘ja’ op te zeggen of op een andere manier chronisch te veel van zichzelf te vergen. Soms gaat hij zelf tegen beter weten in door tot over de grens, omdat hij te streng voor zichzelf is of niet wil falen. Jij kunt objectiever kijken naar het gedrag van de ander. Als je het vervolgens ook als een objectief signaal aangeeft (‘Het valt me op dat je relatief vaak overwerkt. Gaat het wel goed met je?’), kom je niet aanvallend of bedreigend over.

Reden 3:  Je hoeft geen psycholoog te zijn om signalen bespreekbaar te maken

Een psycholoog kan de diagnose stellen dat er sprake is van een burn-out en weet ook welke behandeling het beste is voor de opgebrande medewerker, maar vanuit ‘gezond verstand’ kun jij ook heel veel zien aan het gedrag van de ander. Wanneer je je zorgen maakt, kan dat terecht zijn. Maar je hoeft niet voor de ander te bepalen wat het signaal betekent, want dan sla je aan het psychologiseren en ga je te veel voor de ander invullen, wat misschien helemaal niet klopt. Hou je zo veel mogelijk bij de feiten, dan kun je de ander ruimte geven voor zijn eigen interpretatie.

Reden 4:  De risico’s wegen niet op tegen de schade die je kunt voorkomen

Natuurlijk. Iemand kan boos worden en in de verdediging schieten op het moment dat jij je met iets bemoeit wat hij zelf niet herkent. Maar als je het vanuit persoonlijke betrokkenheid en goede intenties aangeeft wat je observeert bij de ander, kun je van onverwachte meerwaarde voor de ander zijn. Mogelijk zet je bij de ander iets in beweging en behoedt je hem voor een zware periode met een burn-out. Onthoud: je hoeft niet de verantwoordelijkheid over het welbevinden van de ander over te nemen, die ligt bij de persoon zelf. Maar je kunt wel bijdragen aan het bewustzijn van de ander.

Wil je meer weten over hoe je signalen kun herkennen of wil je nog meer tips om ze bespreekbaar te maken? Bezoek dan deze pagina.