Belangrijk arrest Hoge Raad stakingsrecht
Het recht om te staken en de mogelijkheden om een staking te verbieden, zijn vastgelegd in het Europees Sociaal Handvest (ESH). In Nederland is daarnaast in de rechtspraak de zogenaamde spelregeltoets ontstaan. Dit houdt in dat een staking volgens de rechter als uiterst middel (‘ultimum remedium’) moet worden ingezet en tevens tijdig moet worden aangezegd. Het Europees Comité voor Sociale Rechten (ECSR) heeft de afgelopen jaren meerdere keren geschreven dat de Nederlandse spelregeltoets niet in lijn is met het ESH. In artikel G ESH (herzien) staat namelijk op welke gronden een staking beperkt kan worden en de spelregeltoets staat hier niet bij.
In een arrest van 19 juni 2015 heeft de Hoge Raad nu geoordeeld dat de Nederlandse rechtspraak in overeenstemming moet komen met het ESH en dat het stakingsrecht alleen beperkt kan worden op grond van de beperkingen die zijn neergelegd in artikel G. Dit houdt in dat een staking alleen kan worden verboden wanneer dit in een democratische samenleving noodzakelijk is voor de bescherming van de rechten en vrijheden van anderen en voor de bescherming van de openbare orde, de nationale veiligheid, de volksgezondheid of de goede zeden.
In een artikel uit 2013 hebben wij al het standpunt ingenomen dat de Nederlandse rechtspraak in lijn moet worden gebracht met het ESH. Wij pleitten overigens voor behoud van de ultimum remedium toets, onder meer omdat deze past binnen de Nederlandse overlegcultuur. Daarnaast voorziet de toets in een behoefte van de Nederlandse samenleving, aangezien derden er veelal bij gebaat zijn dat de vakorganisaties niet te snel naar het stakingsmiddel grijpen. Daar komt bij dat uit de rechtspraak blijkt dat de ultimum remedium toets door Nederlandse rechters terughoudend wordt toegepast, waarbij wordt erkend dat het in beginsel aan de vakbonden is om te beoordelen wanneer een staking noodzakelijk is. De ultimum remedium toets zou volgens ons echter moeten plaatsvinden binnen de kaders van artikel G ESH.
Spelregeltoets
Hoewel over dit standpunt discussie in de literatuur bestond, heeft de Hoge Raad nu dus geoordeeld dat de spelregeltoets onderdeel is van de toets aan artikel G ESH. Wanneer niet aan de spelregeltoets is voldaan, dan betekent dit dus niet langer automatisch dat een staking onrechtmatig is. De rechter dient voortaan alle omstandigheden van het geval mee te wegen bij de beoordeling van een eventueel stakingsverbod.
Dit is een Legal Update van Anne Haverkort en Ilse Witte.
Medezeggenschap en de rol van HRM
Omgaan met de ondernemingsraad en alternatieve modellen vanuit HR-perspectief
Veel vragen over de werkwijze, betrokkenheid, instelling en kosten zorgen vaak onnodig tot wrijving met de ondernemingsraad. Omgaan met een lastige OR bijvoorbeeld. Of proberen een werkbare modus met een OR te krijgen. Hoe gaat HRM daar mee om? Zijn er ook alternatieve modellen van medezeggenschap? Jan Poortman gaat hierover met u aan de slag! Meer informatie
