Eén op de vijf medewerkers geeft aan bepaalde onderwerpen op de werkvloer te vermijden om conflicten te voorkomen. De nadelige gevolgen van verdeeldheid op de Nederlandse werkvloer.
Lightspring / Shutterstock

Dat blijkt uit het jaarlijks terugkerende Randstad Employer Brand Research, waaraan internationaal 170.000 werkenden deelnamen, onder wie 13.140 uit Nederland. Bijna een kwart (23%) van de werkende Nederlanders geeft bovendien aan dat conflicten of onenigheid de samenwerking met collega’s belemmert.

Polarisatie op de werkvloer kan niet alleen leiden tot een verslechterde werksfeer, maar ook tot uitstroom of uitval van personeel, verminderde productiviteit en toenemende groepsvorming op de werkvloer.

Effecten polarisatie raken iedereen op de werkvloer

Zodra groepen op de werkvloer tegenover elkaar komen te staan, blijft de impact zelden beperkt tot die twee kampen. Polarisatie slaat barsten tussen mensen in de hele organisatie: ook het stille midden – die zich vaak niet expliciet uitspreekt – voelt de spanningen en raakt het vertrouwen kwijt in collega’s én leidinggevenden. “Als er in de werkomgeving polarisatie ontstaat kan dit heel snel een veel groter, zichzelf versterkend probleem worden,” stelt Oscar van Mourik, gedragswetenschapper bij Randstad Groep Nederland. “Denk aan een verlaagde productiviteit als gevolg van energieverspilling, talent dat vertrekt vanwege de werksfeer, en innovatie die stokt omdat samenwerking uitblijft door een gebrek aan kruisbestuiving tussen verschillende perspectieven”.

In de resultaten van het onderzoek ziet Randstad dat polarisatie-triggers niet meer alleen vanuit de organisatie komen, maar steeds vaker ook vanuit de maatschappij. En bovendien dat de polarisatie-dynamiek op de Nederlandse werkvloer extra lijkt te worden versterkt door generatieverschillen op de werkvloer. “Als managers geen actieve rol aannemen in het tegengaan van polarisatie, raakt dit niet alleen de extremen, maar verliest ook het midden het vermogen om te verbinden,” aldus Van Mourik.

Moet een organisatie publiekelijk positie innemen of juist neutraal blijven? Hoe ga je om met medewerkers die uitgesproken meningen hebben, zonder dat dit de sociale veiligheid schaadt? En hoe bied je ondersteuning aan medewerkers die worstelen met stress door wereldgebeurtenissen? In deze eendaagse training krijg je concrete handvatten om goed voorbereid met deze uitdagingen om te gaan.

Jonge werknemers voelen urgentie

Het belang van het tegengaan van polarisatie lijkt de komende jaren alleen maar te groeien doordat het aandeel van de groep jonge werknemers op de werkvloer sterk zal stijgen. Uit het onderzoek komt naar voren dat, vergeleken met andere leeftijdsgroepen, de jongste groep het vaakst aangeeft dat de samenwerking tussen medewerkers wordt belemmerd door onenigheid of conflicten. Ook zijn zij het vaakst van mening dat de productiviteit binnen de organisatie hoger zou zijn zonder deze conflicten. Bovendien lijken zij het meest gemotiveerd om overeenstemming te bewaren, en geven zij van alle leeftijdsgroepen het vaakst aan onderwerpen te vermijden als deze gemakkelijk tot onenigheid of conflict kunnen leiden.

Wachten met aanpak leidt tot meer polarisatie

Er zijn helaas geen quick fixes voor het oplossen van polarisatie binnen een organisatie. “Dit vergt tijd en aandacht”, aldus Van Mourik. ‘Het vermijden van moeilijke gesprekken of sussen van spanningen is in ieder geval geen goed idee. Het is belangrijk om lastige situaties en verschillen juist te erkennen. Dan kan je het vervolgens hebben over gemeenschappelijkheden. Eén goed gesprek is daarbij een start-, maar geen eindpunt. Organisaties die dit serieus nemen, bouwen stap voor stap aan meer vertrouwen en betere samenwerking vanuit een sterker wij-gevoel op de werkvloer. Door verbindend werkgever te zijn ontstaat niet alleen een inclusieve cultuur waarin mensen zich gezien en gewaardeerd voelen, maar ook een sterke employer brand die helpt om talent aan te trekken én te behouden.’

Polarisatie op de werkvloer: HR als bruggenbouwer

Sacha Martina⁠ en ⁠Danielle Jiskoot⁠, oprichters van ⁠House of Inclusion⁠ praten in de HR Podcast met host Ruud Coumans over wat HR kan doen om de dialoog open te houden zonder de sfeer te verliezen.