Werkvermogen is de mate waarin iemand fysiek, mentaal en sociaal in staat is zijn of haar werk te doen. Het is geen constante factor; het beweegt mee met de omstandigheden, zowel op het werk als privé. Om dit complex beter te begrijpen, gebruiken we binnen TIGRA het Huis van Werkvermogen: een model dat laat zien welke factoren samen het fundament vormen voor gezond en plezierig werken.
Het Huis van Werkvermogen
Het Huis van Werkvermogen is ontwikkeld door de Finse professor Juhani Ilmarinen en vormt de basis van de internationaal erkende WorkAbilityIndex (WAI).
Elke verdieping van het huis vertegenwoordigt een dimensie die bijdraagt aan inzetbaarheid:
- Begane grond: lichamelijke, mentale en sociale gezondheid
- Eerste verdieping (competenties): kennis, vaardigheden en ambities
- Tweede verdieping (normen en waarden): motivatie, houding en drijfveren
- Derde verdieping (werk): werkomstandigheden, management en leiderschap
Rondom het huis spelen externe factoren mee, zoals familie, vrienden en maatschappelijke invloeden.
Wanneer alle verdiepingen in balans zijn, is er sprake van optimaal werkvermogen. Ontbreekt er iets, bijvoorbeeld aansluiting tussen persoonlijke waarden en de bedrijfscultuur, dan raakt het evenwicht verstoord. Uit onderzoek blijkt dat bij optimaal werkvermogen de kans op langdurige uitval minimaal is: werknemers voelen zich vitaal, gemotiveerd en presteren beter.
Van inzicht naar beleid
Binnen TIGRA gebruiken we het Huis van Werkvermogen als uitgangspunt voor onderzoeken zoals het Preventief Medisch Onderzoek (PMO). Het model helpt om het gesprek over werkvermogen concreet te maken.
Leo Wijnsma: “Het huis is als een bril waardoor je kijkt. Je ziet in één oogopslag waar het goed gaat en waar aandacht nodig is, of iemand fluitend zijn pensioen haalt, hangt af van hoe stevig het huis is gebouwd.”
Een effectief inzetbaarheidsbeleid vraagt om sturing op alle lagen van de organisatie:
- Individueel: inzicht in gezondheid, motivatie en werkdruk
- Teamniveau: samenwerking, cultuur en leiderschap
- Organisatieniveau: beleid, structuur en strategie
Alle lagen samen bepalen de kracht van het werkvermogen binnen een organisatie.
De leidinggevende als sleutelfiguur
In veel organisaties ligt de sleutel bij de leidinggevende. Zij staan het dichtst bij de medewerkers en signaleren als eerste wanneer werkvermogen onder druk komt te staan. Hun houding en gespreksvaardigheden bepalen in grote mate de cultuur rondom inzetbaarheid.
“Je leidinggevenden zijn de scharnier tussen HR-beleid en de dagelijkse praktijk,” zegt Wijnsma. “Zonder hun betrokkenheid blijft inzetbaarheid een papieren plan.”
Daarom is het essentieel dat HR niet alleen beleid ontwikkelt, maar leidinggevenden ondersteunt met tijd, vaardigheden en tools om met hun teams in gesprek te gaan over inzetbaarheid.
Van reactief naar preventief
Veel organisaties zijn nog vooral bezig met verzuim nadat het optreedt. Een preventieve aanpak, gericht op vroegtijdige signalering en duurzame inzetbaarheid, levert echter veel meer op. Voorkomen is niet alleen goedkoper, maar ook beter voor werkplezier en continuïteit. Het vraagt wel om draagvlak in de hele organisatie: van werkvloer tot directie.
“Preventie werkt pas echt als iedereen het als zijn eigen verantwoordelijkheid ziet,” aldus Wijnsma. “HR faciliteert, maar eigenaarschap ligt bij leidinggevenden en medewerkers zelf.”
Een huis dat nooit af is
Net als een echt huis vraagt werkvermogen om onderhoud. De omstandigheden binnen en buiten de organisatie veranderen voortdurend en dus moet je blijven investeren. Soms is dat een kleine verfbeurt, soms een verbouwing.
Hoe de verdiepingen van het huis zijn ingericht, hangt af van de ambities van jouw organisatie. TIGRA helpt bedrijven om dit helder in beeld te krijgen en te vertalen naar concreet beleid, zodat medewerkers niet alleen vandaag goed presteren, maar ook morgen nog met plezier naar hun werk gaan.
LEES OOK: Investeren in werkvermogen voorkomt verzuim én verloop – tips uit de praktijk
Gerelateerd
Wat doe je als een medewerker niet goed functioneert en welke vormen van verlof zijn er? Wil je je kennis up-to-date houden? Volg deze training en leer in twee ochtenden alle ins en outs over arbeidsrecht in de dagelijkse HR-praktijk.
