“Wij doen heel veel onderzoek naar onze mensen”, vertelt Beatrice Snel. Ze is coördinator van het werkveld praktijkgericht sociaal wetenschappelijk onderzoek binnen het TOS (Trends, onderzoek en statistiek) van het Ministerie van Defensie. “We bevragen mensen die binnenkomen en weggaan, maar bijvoorbeeld ook leerlingen in opleiding die de eerste weken al uitvallen, of militairen die op missie zijn.”

Zoals dat bij veel organisaties gebeurt, doet het team van Beatrice bij elke eenheid eens in de drie jaar uitgebreid onderzoek naar wat er speelt onder hun mensen. “Niet gek, want als je dat goed doet kun je daar een hele tijd mee vooruit. Elementen zoals sfeer, werkinhoud en randvoorwaarden veranderen immers niet elke maand. Onderzoek is echter geen doel op zich, het is een middel om verbeteringen door te kunnen voeren. Je moet dus wel wat met de onderzoeksresultaten doen, ze moeten niet ergens in een la belanden.”

Kortere vragenlijst

Tot voor kort werkte het team van snel voor dit onderzoek met een uitgebreide vragenlijst van 120 vragen. Beatrice: “Die vragenlijst hebben we nu gehalveerd tot een korte kernvragenlijst van 60 vragen. Aan de hand van facultatieve modules krijgen medewerkers de kans om zelf aan te geven waarover ze nog meer wat willen zeggen. Dat kan een onderwerp zijn dat al in de vragenlijst zit, zoals leiderschap of werkinhoud, maar het mag ook iets heel anders zijn zoals de bereikbaarheid van de kazerne. In klantonderzoek zie je dat al veel, maar in medewerkersonderzoek is dat nieuw. We zijn nu aan het kijken hoe dat uitpakt.”

Steekproef

Daarnaast wordt maandelijks steekproefsgewijs onderzoek gedaan onder al het defensiepersoneel – in totaal 60.000 mensen. “Dit doen we aan de hand van een vragenlijst die is onderverdeeld in sets. Elke maand zetten we een andere set uit, na een half jaar is de totale set bij voldoende respondenten aan bod geweest en kunnen we daarover rapporteren. De basisvragen gaan over motivatie, betrokkenheid en verloopintentie en daarnaast worden er vaak extra modules aan toegevoegd die overal over kunnen gaan. Daarmee kunnen we snel de mening van het personeel peilen over actuele onderwerpen.”
“Deze onderzoeken laten zien hoe het met onze mensen gaat en hoe hun tevredenheid en motivatie zich door het jaar heen ontwikkelt, zowel defensiebreed als per Defensie onderdeel. Als er iets speelt, zoals onlangs de discussie over arbeidsvoorwaarden, zien we duidelijk een dip ontstaan in de tevredenheid van het personeel.”

Nazorg

Tot slot zijn er de nazorg onderzoeken. Zes maanden na terugkeer van een missie krijgen militairen een vragenlijst toegestuurd om te screenen hoe het met ze gaat. Beatrice: “Aan de hand van rekenregels bepalen we of het wel of niet goed gaat met iemand. Boven een bepaalde score neemt een bedrijfsmaatschappelijk werker contact met een werknemer op om te kijken of er zorg geboden moet worden.” De data van die individuele respondenten kan vervolgens worden geaggregeerd om analyses te kunnen doen op totaalniveau. Beatrice: “Daarover rapporteren we bijvoorbeeld in de veteranennota, die naar de Tweede Kamer gaat.”

Omdat de Tweede Kamer wil weten of we goed voor onze veteranen zorgen, werkt het team van Beatrice op dit moment aan een onderzoek onder de ISAF-veteranen, die in Afghanistan zijn geweest. “Tien jaar na dato vragen we die ruim 25.000 mensen hoe het met ze gaat en of er nog aanvullende zorgbehoefte is”, vertelt ze. “Daar komt heel veel bij kijken, want daar zitten ook mensen bij die al weg zijn bij Defensie of die onder bijzondere groepen vallen. Het is dus niet alleen een kwestie van vragenlijsten opstellen, we moeten ook zorgen dat we de juiste namen en adressen hebben. Vanuit privacy overwegingen is het belangrijk dat dit proces op een nette en veilige manier verloopt, van begin tot eind.”