Is controller vijfde wiel aan de wagen bij selectie e-HRM?
Als het gaat om de stakeholders die betrokken zijn bij de selectie van een HR-oplossing, worden er doorgaans vier doelgroepen of persona’s onderkend: de HR manager/directeur, de HR Business Partner, de HR-professional en natuurlijk de medewerker zelf. Er is echter nog een vijfde rol die vreemd genoeg haast nooit wordt genoemd: de Business Controller. Is de controller daarmee het vijfde wiel aan de wagen? Of zijn er redenen om de controller uit de schaduw te halen bij het selecteren van een nieuwe HR-oplossing?
De vraag stellen, is ‘m beantwoorden. Die redenen zijn er namelijk wat mij betreft zeker. Want hoewel de HR-directeur om evidente redenen wordt gezien als de persoon die primair verantwoordelijk is voor de vertaalslag van strategie naar HR-beleid, is voor het doorrekenen in harde cijfers iemand nodig die financieel goed onderlegd is. Om de toegevoegde waarde van de Business Controller bij de selectie van de HR-oplossing te begrijpen is het goed om te kijken naar de rol en competenties die horen bij deze functie en of deze veranderd zijn ten opzichte van twintig jaar geleden.
Geweten en sparring partner
Wat mij persoonlijk vooral is bijgebleven uit mijn studie tot Business Controller is dat de rol van Business Controller niet altijd makkelijk is. Destijds werd deze omschreven als 'het geweten van de organisatie'. Dit had alles te maken met de spagaat waarin je als Business Controller terecht kunt komen. Omdat je enerzijds ondernemers helpt om mee te denken in kansen, terwijl je er tegelijkertijd voor moet waken dat het financieel allemaal haalbaar en verantwoord blijft. En dan word je ook nog gevraagd mee te denken in termen van risico’s. Ga er maar aan staan!
Als ik kijk waar we nu staan, is er niet veel veranderd. In tegenstelling tot twintig jaar geleden zie ik dat het vandaag de dag eerder regel dan uitzondering is voor bedrijven om een Business Controller in dienst te hebben. Maar of de Business Controller nu ook echt altijd wordt gezien als die adviseur en ook als zodanig wordt betrokken, durf ik te betwijfelen. Wel kun je zonder enige twijfel stellen dat de Business Controller in eerste aanleg vooral een goede financieel expert moet zijn. Maar controllers hebben anno 2017 een veel bredere rol dan enkel achteraf informatie verzamelen, analyseren en rapporteren. De moderne Business Controller ondersteunt, adviseert, kijkt vooruit en is dus idealiter sparringpartner van het management. Daar ligt zijn echte toegevoegde waarde.
Risicobeheerder
Bij de rol van adviseur hoort ook dat er op een effectieve manier gestuurd kan worden. Niet extrapoleren vanuit het verleden, maar sturen op basis van normen. Normen die eenvoudig bijgesteld kunnen worden als daar aanleiding voor is. Want de wereld verandert snel en daar moet je op kunnen inspelen. En dan is er ook nog de trend om meer 'los te laten', meer vertrouwen neer te leggen bij het management en te sturen op hoofdlijnen. Daar ligt dan weer een rol voor HR. Want hoe zorg je dat deze vorm van leidinggeven ook daadwerkelijk wordt toegepast?
Dan is er nog de Business Controller in de rol van risicobeheerder. Vrijwel alle organisaties moeten tegenwoordig immers aantonen compliant te zijn, ze moeten persoonsgegevens veiligstellen en ze moeten kunnen aantonen dat ze gegevens consistent en veilig verwerken en vastleggen. Een van de leukste onderdelen van mijn opleiding vond ik destijds het onderdeel communiceren en adviseren. Want zoals gezegd, je bent als controller het geweten van de organisatie. Je weegt aspecten die nogal eens op gespannen voet met elkaar staan af. Met verschillende stakeholders met ieder hun eigen belangen. Dan moet je niet alleen je feiten paraat hebben, maar ook kunnen overtuigen.
Beste stuurlui aan wal?
De controller is het financiële geweten die dan misschien het vijfde wiel aan de wagen is, maar dan wel een stuurwiel dat - vanwege de andere rollen die hij eveneens heeft - zo nodig tijdig kan bijsturen. Mijn advies is derhalve: betrek de Business Controller altijd bij het selectieproces van een nieuwe HR-oplossing, en dan niet pas op het einde, maar vanaf het begin. De Business Controller kan door de verschillende rollen die hij heeft zorgen voor een integrale blik, waardoor het eerder zal gaan over toegevoegde waarde van een nieuwe oplossing en niet alleen over de kosten. Gebruik de expertise van de controller ook om de risico’s af te wegen die een keuze met zich meebrengt. En als na de selectie en een succesvolle implementatie de wagen succesvol op de weg is, blijf de controller dan om advies vragen. Met de medewerker als uitgangspunt kan in eendrachtige samenwerking met het HR-management de juiste koers worden gehouden.