Geen winkelstraat zonder affiches ‘medewerkers gezocht’. De retail kent bovengemiddeld veel flexibele contracten en een oververtegenwoordiging van jonge werknemers. Werknemers met lange dienstverbanden zijn een minderheid.
Behoefte aan versterking of behoud van veerkracht speelt in deze branche vaker in deze leeftijdscategorie, weet Sabine Eisses, directeur van SistersChange. Haar bedrijf voerde er zogeheten veerkrachtmetingen uit en adviseerde op basis van de uitkomsten sommige individuele werknemers om een loopbaan- of mental coach in te schakelen.
Veerkrachtmeting
Een veerkrachtmeting brengt in kaart of en hoe medewerkers zich aanpassen aan tegenslag, stress of veranderingen. Zo’n onderzoek start met een bijeenkomst waar medewerkers uitleg krijgen. Daarna worden zij uitgenodigd om een geaccrediteerde vragenlijst in te vullen. De antwoorden vertellen volgens Eisses veel over ‘hoe iemand is gebakken’: “Kan die persoon tegen een stootje? Wat zijn actuele stressoren? Zijn er stress-gerelateerde klachten? Wat zijn hulpbronnen? Hoe loopt het thuis? Spelen er life events?”
Sociale en contextuele factoren
Uit de antwoorden rolt een psychologische analyse, met de mate van veerkracht op dat moment. En ook een beeld van de sociale en contextuele factoren die bijdragen aan herstelvermogen en duurzame inzetbaarheid.
“Aan de hand daarvan kunnen we een indicatie geven van de kans op uitval”, zegt Eisses. De medewerker bepaalt het gebruik van het aanbod om de rapportage te bespreken met een professional. Na de meting volgt een collectieve rapportage, met daarna een presentatie aan het management.
“Het mooie is dat je met een integrale veerkrachtmeting iets doet op zowel team- en organisatieniveau als op individueel niveau”, zegt Melissa Schouman, voormalig HR-manager en coach-consultant gespecialiseerd in werkdruk, stress en burn-out. Zij werkt op freelance basis samen met SistersChange en heeft daarnaast een eigen praktijk.
“Je komt erachter welke knoppen de medewerker heeft om aan te draaien, en welke in handen zijn van de organisatie.” In tijden van hoge werkdruk, reorganisatie of andere maatschappelijke veranderingen is dat volgens haar zeer zinnig. Na de meting ontvangen leidinggevenden handvatten om individueel en binnen het team veerkracht te versterken.
Je weet dat duurzame inzetbaarheid belangrijk is, maar hoe maak je het concreet? In deze training ontwikkel je een helder en haalbaar inzetbaarheidsbeleid. Met praktische handvatten, feedback en begeleiding ontwikkel je een aanpak die past bij jouw organisatie. Je leert je hoe je draagvlak kunt creëren en het beleid succesvol kunt implementeren.
Opschalen
Veerkrachtmetingen zijn gemakkelijk op te schalen. Werkgevers kunnen zowel teams als de hele organisatie online laten ‘doormeten’. Bij SistersChange analyseert een econometrist de collectieve uitkomsten, om de grootste risico’s op te sporen en/of aan te duiden welke specifieke onderdelen van het bedrijf, beroepsgroep of leeftijdscategorie in de gevarenzone verkeren.
Het bijzondere is dat daarna een handelingsperspectief geboden wordt, zegt Eisses. “De medewerkers die de vragenlijst invullen kunnen hun eigen rapportage downloaden en een online consult inplannen van ongeveer een uur.” De psycholoog of coach die vertrouwelijk het gesprek voert kan meteen de diepte in, omdat door de ingevulde vragenlijst al veel bekend is. “Voor de deelnemer geldt dat zo’n gesprek echt over jou gaat, jouw loopbaan, jouw werk- en privésituatie en wat jou bezighoudt. Dat vinden mensen heel waardevol.”
“Er komt veel op ons pad, in een wereld die nooit meer rustig wordt”, schetst Eisses als context. “Daar moeten we ons toe verhouden, en manieren ontwikkelen om er mee om te gaan.” Onderwerpen in de vragenlijst hebben betrekking op emotionele stabiliteit, steun vanuit de organisatie, gevoel van controle en autonomie, copingstrategie en herstel na stressvolle gebeurtenissen.
“Veerkracht is een dynamisch proces, niet een statisch gegeven of eigenschap, al is de ene persoon stabieler dan de andere”, benadrukt ze. “Iedereen is in beginsel veerkrachtig en soms minder of helemaal niet. Dat wordt beïnvloed door de omgeving, het werk, thuis en maatschappelijke factoren.”
Risico’s uitval bij veranderingen
Veerkrachtmetingen worden met name uitgevoerd bij bedrijven die worden geconfronteerd met ingrijpende veranderingen, vertelt Eisses. Haar bedrijf deed dat bijvoorbeeld in de automotive-branche. “De komst van de elektrische auto’s betekent daar een aardverschuiving. In plaats van sleutelende monteurs wordt van autotechnici gevraagd dat ze digitaal diagnoses stellen. In deze branche was de vraag of medewerkers bereid en in staat zijn de nieuwe werkzaamheden uit te voeren.” Bij drie automotive-bedrijven deed SistersChange een veerkrachtmeting. De groepsrapportage gaf helder aan waar risico’s op uitval zich voordeden, in welke teams en functies.
Stressveroorzakers
Automotive is een specifiek voorbeeld, maar een algemenere – soms ziekmakende – belemmering in veel branches is een ICT-systeem dat niet doet wat beloofd is. “De overgang naar nieuwe systemen kan ontzettend veel stress geven”, is Schoumans ervaring. “Ze worden vaak geïntroduceerd als oplossing die het werk makkelijker maakt. Gaandeweg blijkt dat niet te kloppen, bijvoorbeeld omdat er veel extra administratie bij komt kijken.
Andere veelgehoorde geluiden over stressveroorzakers gaan over het gat tussen beleid en uitvoering. Aan de tekentafel worden dingen bedacht, de uitvoering mag af en toe meedenken. Maar eigenlijk stond de uitkomst al vast. Participatie omdat het moet, niet om rekening mee te houden.”
Nu op de werkvloer de vergrijzing toeslaat, hoort Schouman ook opmerkingen van medewerkers over mantelzorg en overgangsklachten, met name onder vrouwen van boven de vijftig. De menopauze verandert veel in hun lijf en hoofd. Zeker als er ook sprake is van mantelzorg ligt overbelasting op de loer. “Daar kun je als werkgever van vinden dat het een privézaak is”, zegt ze. “Als het een issue blijkt kun je het negeren, tot zo’n vrouw op zeker moment omvalt.”
Ondersteuning bij stress
De meeste mensen vinden hun eigen manier om met stress om te gaan. Voor anderen is gerichte ondersteuning nuttig of zelfs nodig. SistersChange biedt na de meting een online gesprek aan, met als vervolg mogelijk verwijzing naar een specialistische professional. Dat kan een psycholoog zijn, een mental of burn out coach, maatschappelijk werk of loopbaanadviseur.
Individuele interventies zijn doorgaans snel toe te passen. In de meeste gevallen komt het zover echter niet. Voor sommigen is het voldoende dat ze in een vertrouwelijke setting hun hart kunnen luchten. Anderen helpt het om zelfbewustzijn en vertrouwen te vergroten, vrijuit te reflecteren op het eigen functioneren of persoonlijkheid, of tips op te doen om stressoren beheersbaar te houden.
Een medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO) gaat over werkplezier en hoe dat beleefd wordt. Een veerkrachtmeting is volgens Schouman een mooi vervolg als uit het MTO werkdruk als issue naar voren komt. “Met name organisaties die inzien dat verzuim te veel kost, voelen ervoor. Als iemand definitief uitvalt, gaat dat de werkgever veel geld kosten. Bij organisaties die te kampen hebben met torenhoog verzuim moet je het anders inrichten.”
Een beetje tweaken helpt dan volgens haar niet meer. Zij noemt de jeugdzorg als een sector waar drastische interventies nodig waren. “Als de een na de ander omvalt vanwege het vele gewicht op de schouders, heb je als organisatie echt een probleem.” De continuïteit kan dan in gevaar komen. “In de jeugdzorg is gekozen voor minder dossiers per medewerker. De sector realiseerde zich goed dat de wachtlijsten niet verkort worden door deze beslissing. Maar het was dít of nog meer afhakers.”
In deze live online masterclass van een halve dag leer je hoe je een dossier opbouwt en een specifiek verbeterplan opstelt bij disfunctioneren van een medewerker. Inclusief wettelijk kader ontslagbeoordeling
