Teams in organisaties zijn steeds vaker divers van samenstelling. Diversiteit leidt min of meer automatisch tot een soort rolverdeling op basis van onze stereotype verwachtingen over waar iemand wel of niet goed in is. Wanneer die verwachtingen overeenkomen met iemands daadwerkelijke competenties, dan heeft dit een positieve invloed op het teamfunctioneren. Hinderlijke stereotypes kunnen overwonnen worden door teamleden beter met elkaar kennis te leren maken, stelt onderzoeker Hans van Dijk van Tilburg University.

Van Dijk: “Onze stereotypes zijn over het algemeen niet direct werk-gerelateerd: mannen zijn groter dan vrouwen, Duitsers zijn meer van de regels dan Nederlanders, jongeren zijn avontuurlijker dan ouderen. Maar we hebben vrijwel voor elk type werk ook stereotype aannames over wat voor persoon het beste dat type werk uit kan voeren. Zo zijn er maar weinig beroepen die niet stereotypisch mannelijk of vrouwelijk zijn.”

Verschillen in prestaties

Volgens Van Dijk zijn het dergelijke stereotypes die het functioneren van diverse teams beïnvloeden. Voor zijn promotieonderzoek vergeleek hij 146 studies naar de verschillen in teamprestaties tussen diverse en homogene teams.

Wanneer sekse matcht met het type taak, dan krijgen we een hoge status. Dat betekent dat we meer aanzien genieten, ons zelfverzekerder voelen, en daardoor ook beter presteren. Komen sekse en taak niet overeen dan genieten we minder respect, voelen we ons onzekerder, en presteren we ook slechter.

Competent

Van Dijk:  “Je kan stereotypes het best beschouwen als een slimmigheidje in onze hersenen. Door te denken dat mensen zich gedragen op een stereotypische manier, kunnen we snel aan algemene inschatting maken van een persoon. In het dagelijkse leven helpt ons dit door in te schatten of iemand bijvoorbeeld een bedreiging voor ons vormt. Als  we op basis van onze stereotypes op het werk verwachten dat iemand competent is, zullen we snel op het oordeel van die persoon afgaan. Maar wanneer dat niet zo is, zullen we het eerder met die persoon oneens zijn.”

Kennis maken

We zijn dus sneller geneigd om informatie waar te nemen die onze verwachtingen bevestigt, dan informatie die onze verwachtingen tegenspreekt. Zo bleek uit de studie dat de prestaties van teams waarvan men verwacht dat die minder goed zullen presteren, ook slechter worden beoordeeld. Van Dijk: “Interessant genoeg gebeurt dit echter alleen wanneer de prestaties worden beoordeeld door mensen die niet onderdeel zijn van het team. Dit betekent dat we ons vooral door onze stereotypes laten leiden wanneer we mensen nog niet goed kennen. Om medewerkers dus te leren om hun stereotype verwachtingen te checken kan je het beste ze zo vaak mogelijk met elkaar om laten gaan.”