Wat zijn de kenmerken en gevolgen van slapeloosheid?

“Als je lijdt aan slapeloosheid, kost het je moeite om in slaap te komen. Of de kwaliteit van je slaap is niet goed: je slaapt bijvoorbeeld onrustig, wordt vaak of juist heel vroeg wakker waarna je de slaap niet meer kunt vatten. En niet incidenteel, maar structureel. Met allerlei gevolgen, zoals prikkelbaarheid en concentratieverlies. Slapeloosheid kan leiden tot bedrijfsongevallen, soms met ernstige gevolgen. Bovendien blijkt uit onderzoek dat het verzuim onder mensen die slecht slapen, anderhalf tot twee keer hoger ligt dan bij medewerkers die daar geen last van hebben.”

Waar komt slapeloosheid vandaan?

“Slapeloosheid is niks nieuws, maar het lijkt de laatste jaren toe te nemen. Psychische spanningen vormen een belangrijke oorzaak. Bijvoorbeeld door schulden, relatieproblemen of een hoge werkdruk. Daar komt bij dat we steeds jachtiger leven. We zijn van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat actief en nemen nauwelijks rustmomenten. Doorwerken in je pauzes en je mail checken tijdens de lunch klinkt heel productief, maar als puntje bij paaltje komt, schiet je er niet veel mee op. Neem liever tijdig rust, zodat je lichaam en geest kunnen herstellen en je er weer tegenaan kunt.”

Wat kun je doen om beter te slapen?

• Bouw voldoende momenten van rust in, het liefst in de buitenlucht waar veel licht is. Kies daarvoor de momenten van de dag dat je toch minder actief bent, zodat je ook beter je energiepieken kunt benutten.
• Ook voor je slaap-waakritme helpt het aloude devies van rust, reinheid en regelmaat. In het weekend je slaaptekort van doordeweeks inhalen, is niet de beste manier om te resetten. Kies liever voor een vaste routine.
• Een goede richtlijn is de 3-2-1-regel. Neem drie uur voor je gaat slapen je laatste maaltijd, zodat je lichaam niet meer druk aan het verteren is als je naar bed gaat. Bouw vanaf twee uur voor bedtijd je activiteiten langzaam af. Voer bijvoorbeeld geen heftige discussies meer; het kost vier uur voordat die spanning weer uit je lichaam is. Vanaf één uur van tevoren is het verstandig om geen televisie meer te kijken of met andere beeldschermen in de weer te zijn. Het licht dat daarvan afkomt, remt de aanmaak van het slaaphormoon melatonine af waardoor het langer duurt voor je in slaap valt.
• Neem een glaasje warme melk of een banaan voor het slapen.
• Voorkom dat je gaat liggen piekeren over wat je allemaal nog moet doen door een uur voor je naar bed gaat, alvast een to-dolijstje te maken.
• Lig je ’s nachts lang wakker? Blijf niet woelen, maar ga even in de huiskamer zitten in het (schemer)donker tot je de slaap weer kunt vatten.

Hoe kun je als werkgever bijdragen aan een betere nachtrust voor je medewerkers?

• Het is goed om je ervan bewust te zijn dat ook in jouw organisatie medewerkers met slapeloosheid kampen. Sta daar af en toe bij stil en deel tips uit. Vanuit Arbo Unie kunnen we daarbij ondersteunen met workshops over het belang van een goede nachtrust en hoe je die zelf positief kunt beïnvloeden.
• Maak het probleem bespreekbaar. Als je ziet dat iemand niet optimaal functioneert en bijvoorbeeld kribbig is en fouten maakt, kan dat te maken hebben met slapeloosheid.
• Geef je medewerkers een zekere vrijheid in het bepalen van hun werktijden als dat hun nachtrust en slaap-waakritme ten goede komt.
• Bied ondersteuning, zoals helpen met prioriteren en tijdmanagement wanneer iemand vastloopt in de hoeveelheid werk. Of bied de mogelijkheid voor een powernap. En schakel waar nodig deskundigen in. Zo kan een bedrijfsarts ervoor zorgen dat iemand terechtkan bij een slaapcentrum voor een slaapgedragstraining.