Er bestaan veel soorten arbeidsverhoudingen. Als sprake is van een arbeidsverhouding die als dienstbetrekking is aan te merken – er is dan een gezagsverhouding – moet u aan de Belastingdienst loonheffingen afdragen, waaronder de werknemersverzekeringen. Dat geldt ook als sprake is van een zogenoemde fictieve dienstbetrekking, zoals bij stagaires, die arbeidsinkomsten ontvangen en bij de zogenoemde gelijkgestelden.

 

Uw werknemers zijn verplicht verzekerd voor tijdelijk inkomensverlies bij ziekte, arbeidsongeschiktheid en werkloosheid. Dat geldt ook voor verlof bij zwangerschap of adoptie.

 

De werknemersverzekeringen zijn gebaseerd op de volgende Sociale Verzekeringswetten:

- Ziektewet (ZW)

- Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA)

- Werkloosheidswet (WW).

 

Let op

Op een aantal arbeidsverhoudingen is het algemeen geldende overeenkomstenrecht van toepassing en niet het arbeidsovereenkomstenrecht. Ook al hebben beide partijen in naam geen arbeidscontract afgesloten, de Belastingdienst en het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (UWV) of de rechter kunnen toch bepalen dat sprake is van een civiele arbeidsovereenkomst en dat loonheffingen verschuldigd zijn. Raadpleeg bij twijfel de Belastingdienst.

 

Indekken tegen risico’s sociale zekerheid

In de sociale zekerheid is de afgelopen jaren veel veranderd. Om voorzieningen ook in de toekomst betaalbaar te houden en om de arbeidsparticipatie te vergroten is de sociale zekerheid al lang niet meer gericht op een zo optimaal mogelijke dekking van inkomensrisico’s.

 

Werk boven inkomen voert nu de boventoon en uitkeringen tegen inkomensverlies zijn daarom meestal tijdelijk van aard. Alleen mensen die echt geen arbeidsmogelijkheden meer hebben, hebben nog recht op een langdurige uitkering.

 

Versobering systeem sociale zekerheid

Doordat de hoogte, de duur en de toetredingsvoorwaarden van de verschillende regelingen zijn aangescherpt, zijn ‘gaten geslagen' in het Nederlandse systeem van sociale zekerheid. Gaten die grote financiële gevolgen kunnen hebben voor werknemers, werkgevers en zelfstandigen zonder personeel.

 

Het systeem is versoberd en is er niet eenvoudiger op geworden. De overheid legt steeds meer de verantwoordelijkheid bij de individuele burger, waardoor het belang van ‘werk’ flink is toegenomen. De hervormingen van de sociale zekerheid hebben financiële gaten geslagen die met aanvullende verzekeringen kunnen worden opgevuld. Met aanvullende verzekeringspakketten kunnen werkgevers niet alleen hun eigen risico’s verminderen, zij kunnen ook hun imago als aantrekkelijk werkgever versterken.

 

Ziektewetgat

De werkgever moet bij ziekte zijn werknemer het loon twee jaar lang doorbetalen. In het eerste jaar betaalt hij veelal 100 procent van het loon door, in het tweede ziektejaar 70 procent. Bedrijven met hoogopgeleid en vaak duurbetaald personeel (boven het maximumdagloon) lopen financieel gezien het grootste risico.

 

Tip

Werkgevers kunnen het risico van loondoorbetaling bij ziekte verzekeren bij een verzekeraar, waarbij zij zelf een bepaalde eigenrisicotermijn (stop-loss) en/of een dekkingsniveau kunnen kiezen.

 

WIA-gat

Blijft een werknemer lang ziek, dan loopt dit al snel in de papieren. Niet alleen voor de werkgever, maar mogelijk ook voor de werknemer. Na twee jaar ziekte geldt de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA).

 

In de WIA ligt het accent niet op inkomensbescherming, maar op activering van de werknemer. Werknemers die ondanks ziekte of gebrek kunnen werken, blijven zoveel mogelijk aan de slag. Alleen werknemers die volgens de nieuwe regels ‘duurzaam en volledig arbeidsongeschikt' zijn, krijgen adequate inkomensbescherming. De WIA vervangt de oude Wet op de arbeidsongeschiktheid (WAO) voor alle werknemers die op of na 1 januari 2004 ziek zijn geworden. Na twee jaar loondoorbetaling wegens ziekte volgt de WIA-beoordeling door Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (UWV). Het UWV bepaalt dan of een werknemer:

• niet arbeidsongeschikt is, dat wil zeggen voor minder dan 35 procent arbeidsongeschikt/voor meer dan 65 procent arbeidsgeschikt;
• gedeeltelijk of volledig, maar niet duurzaam arbeidsongeschikt is: de Werkhervattingsregeling gedeeltelijk arbeidsgeschikten (WGA);
• volledig en duurzaam arbeidsongeschikt is: de Inkomensverzekering volledig en duurzaam arbeidsongeschikten (IVA).

 

IVA

In de IVA heeft een werknemer recht op een uitkering van 75 procent van het gemaximeerde dagloon. Deze uitkering eindigt bij het bereiken van de 65-jarige leeftijd. Tot die tijd heeft de werknemer met een loon lager dan het maximumdagloon dus een structureel gat van 25 procent. Boven het maximumdagloon loopt het inkomensgat echter fors op.

 

WGA

Als het UWV oordeelt dat een werknemer 35-80 procent arbeidsongeschikt is, of volledig maar niet duurzaam (korter dan vijf jaar), dan heeft deze recht op een WGA-uitkering. De WGA-uitkering kent een loongerelateerde uitkering, een vervolguitkering (WGA-gat of hiaat) of een loonaanvulling als voldoende wordt gewerkt.

 

Eigenrisicodragen

Alle werkgevers kunnen ervoor kiezen eigenrisicodrager te worden voor de WGA. De werkgever draagt dan voor tien jaar de WGA-uitkeringslasten van zijn werknemers en is in die tijd verantwoordelijk voor hun re-integratie. Onder de WGA-lasten vallen:

• de kosten van de loongerelateerde WGA-uitkering;
• de kosten van de vervolguitkering;
• de kosten van loonaanvulling (tot ten hoogste het bedrag van de vervolguitkering);
• de werkgeverslasten (sociale premies);
• de kosten voor re-integratie.

 

Premie

De eigenrisicodrager hoeft geen publieke gedifferentieerde WGA-premie aan de Belastingdienst te betalen en betaalt alleen nog WAO-basispremie. Dit kan een voordeel zijn ten opzichte van publieke verzekering. Dit is bijvoorbeeld het geval als de potentiële eigenrisocodrager weinig verzuim kent. In dat geval is immers de kans op instroom in de WGA ook gering en zijn eventuele uitkeringslasten laag of nihil.

 

Tip

De werkgever kan het eigenrisicodragerschap privaat verzekeren bij een particuliere verzekeraar. De WGA-eigenrisicodragerverzekering dekt de wettelijke uitkeringsverplichting van de werkgever, als deze er voor kiest om eigenrisicodrager te worden. Verzekeraars leveren daarbij professionele begeleiding (vaak al in de eerste twee ziektejaren) en juridische ondersteuning. Let bij het privaat verzekeren op de in- en uitloop van de ziektegevallen: een brandend huis wordt immers niet verzekerd.

 

Verzekeringsmogelijkheden

De gaten in de WIA kunnen individueel of collectief via de werkgever worden gedicht. Er zijn drie typen verzekeringen:

• WGA-gatverzekeringen; als een werknemer na de loongerelareerde fase minder dan 50 procent van zijn restcapaciteit benut, kan hij met een WGA-gatverzekering zijn inkomen (percentage minimumloon) aanvullen tot 70 procent voor het gedeelte dat hij arbeidsongeschikt is;
• aanvullende verzekeringen: vullen het inkomen van de werknemer bij arbeidsongeschiktheid aan met een bepaald percentage van het oude inkomen. Het percentage is afhankelijk van de benutting van de resterende verdiencapaciteit;
• excedentverzekeringen: vult de uitkering gedurende bepaalde tijd aan tot een percentage van het oude loon (boven de loongrens).

 

AOW-gat

Er zijn geen collectieve regelingen of verzekeringen die dekking bieden voor het AOW-gat.

 

Pensioengat

Door diverse omstandigheden kan iemand niet aan zijn normpensioen toekomen. Gemeten aan het normpensioen is dan sprake van een pensioentekort. Het tekort kan zijn ontstaan doordat de werkgever geen pensioenregeling voor zijn personeel heeft getroffen. Maar zelfs al is dat wel het geval, dan kan nog sprake zijn van een pensioentekort.

 

Bij een pensioengat is privé-aanvulling mogelijk, bijvoorbeeld door een lijfrenteverzekering te sluiten. Ook kan worden besloten langer door te werken om tot een meer volledige opbouw van het pensioen te komen.

 

Tip

In veel collectieve pensioenregelingen is het nabestaandenpensioen meeverzekerd. De meeste regelingen gaan er echter nog steeds vanuit dat daarnaast recht bestaat op een wettelijke nabestaandenuitkering van de Algemene Nabestandenwet (ANW). Dat is lang niet altijd het geval. Dit risico kan afgedekt worden via een collectieve ANW-verzekering via de werkgever of een individuele ANW-gatverzekering bij een verzekeraar.

 

WW-gat

Er zijn op dit moment nog geen collectieve of individuele verzekeringen die het financiële risico van inkomensverlies door werkloosheid dekken. De werkloze is dus aangewezen op eigen middelen of de Bijstand.

 

Aansprakelijkheid werkgever

Werkgevers kunnen door hun werknemers aansprakelijk worden gesteld, bijvoorbeeld als de werknemer schade lijdt doordat zijn werkgever onvoldoende veiligheidsmaatregelen op de werkplek heeft getroffen. Ook derden kunnen een werkgever aansprakelijk stellen voor geleden schade. Die schade kan ook zijn veroorzaakt door werknemers. Informeer bij uw verzekeraar naar de verzekeringsmogelijkheden.

 

Tip

Werknemers kunnen zich door een verzekering ook indekken tegen frauderende werknemers. Te overwegen valt ook om preventieve fraudecontroles te houden.