Gedurende 2015 hebben de Eerste en Tweede kamer ingestemd met verschillende wijzigingen en aanpassingen van bestaande wetten.

Wet Flexibel Werken

Een van deze wetten is de Wet Aanpassing Arbeidsduur. In April stemde de Eerste Kamer in met het transformeren van de Wet Aanpassing Arbeidsduur tot de Wet Flexibel Werken. Vanaf 1 januari 2016 kunnen werknemers een verzoek indienen om de arbeidstijden en hun arbeidsplaats aan te passen. Voorheen konden werknemers alleen een verzoek doen om het aantal uren aan te passen. Het indienen van dit verzoek kunnen werknemers doen wanneer zij een half jaar in dienst zijn.

Werkgevers hebben wel de mogelijkheid om dit verzoek af te wijzen, maar alleen wanneer er een zwaarwegend belang is voor de organisatie. De werkgever moet kunnen aantonen dat het verzoek daadwerkelijk kan leiden tot problemen. Hierbij kan gedacht worden aan veiligheidsproblemen of rooster technische problemen. Na afwijzing of inwilliging van het verzoek moet de werknemer nu nog twee jaar wachten voordat hij een nieuw verzoek mag doen. De nieuwe wet verkort deze termijn tot een jaar.

Aanpassing werkkostenregeling (WKR)

Met ingang van 2016 moet u rekening houden met een scherpere formulering van het gebruikelijkheidscriterium van de werkkostenregeling. Met de aanscherping wil het kabinet voorkomen dat werkgevers grote bonussen ten onrechte in de vrije ruimte stoppen. Lees hier meer over de aanpassing in de WKR.

Wet aanpak schijnconstructies

Daarnaast zijn er dit jaar ook nieuwe wetten ingevoerd, zoals de Wet aanpak schijnconstructies (WAS). Vanaf 1 januari 2016 is het door de WAS verboden voor werknemers om zaken als de huur of verzekeringspremiers met een looninhouding te betalen uit een deel van het eigen loon.

Specificeren op loonstrook

Ook moeten werkgevers vanaf 1 januari precies op de loonstrook aangeven uit welke bestanddelen het loon bestaat. Dit is om verwarring te voorkomen bij werknemers. Wanneer werkgevers dit niet doen kunnen zij een boete opgelegd krijgen.

Vanaf juli 2016 is het verrekenen van kosten met het loon alleen nog toegestaan als dat vooraf schriftelijk is besloten, daarnaast moet de werknemer minimaal het wettelijk minimumloon overhouden.

Girale betaling

Vanaf 1 januari 2016 is de werkgever verplicht het deel van het loon gelijk aan het wettelijk minimumloon giraal over te maken. Contante betalingen zijn mogelijk voor het deel van het loon boven het wettelijk minimumloon. Werkgevers hoeven dit niet te doen voor werknemers die minder dan vier dagen per week dienstverlening aan huis verrichtten.

AOW

In 2012 werden de plannen voor een verhoging van de AOW-leeftijd al aangekondigd. Dit jaar zijn de plannen aangepast en wordt de AOW-leeftijd versneld verhoogd.  Vanaf 1 januari 2016 gaat de AOW-leeftijd omhoog naar 65 jaar en 6 maanden. De verhoging betreft werknemers die geboren zijn na 30 september 1950 en voor 1 juli 1951. Het is de bedoeling dat de AOW-leeftijd in 2018 wordt verhoogd naar 66 jaar en tot 67 jaar in 2021. De AOW-leeftijd wordt vanaf 2016 in stappen van 3 maanden verhoogd en vanaf 2018 in stappen van 4 maanden.

Wet werken na de AOW-gerechtigde leeftijd

Ook probeert de overheid het aantrekkelijker te maken voor werknemers en andere personen die na de AOW-gerechtigde leeftijd om door te blijven werken. Daarom is de Wet doorwerken na AOW ingevoerd die 1 januari 2016 van start gaat. AOW-gerechtigden krijgen bijvoorbeeld recht op het minimumloon en voor werkgevers geldt dat de loondoorbetaling bij ziekte van een AOW-gerechtigde korter wordt.

Daarnaast is de wet ook van belang voor jongere werknemers. Zo wordt het verplicht in de publieke sector om doorwerkende AOW’ers als eerste te ontslaan bij een reorganisatie. Deze regel gld al langer voor de private sector. Ook hoeft een werkgever niet verplicht in te gaan op een verzoek van een AOW’er die zijn werkuren wil uitbreiden.

Recht op een Ziektewet-uitkering

Vanaf 1 juli 2016 krijgen zieke AOW-gerechtigde werknemers die geen recht hebben op loondoorbetaling van de werkgever recht op een Ziektewet-uitkering van maximaal dertien weken. Deze uitkering is belangrijk voor AOW-gerechtigden die werken op basis van een uitzendovereenkomst met een uitzendbeding en voor werknemers van wie de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd eindigt tijdens de loondoorbetalingsperiode.

Wie door de hogere AOW-leeftijd tijdelijk niet genoeg inkomen heeft, kan een overbruggingsuitkering krijgen. De regeling geldt vanaf 1 januari 2016 ook voor mensen die tussen 1 januari 2013 en 1 juli 2015 een bepaalde arbeidsongeschiktheids- of pensioenuitkering hadden.

Uitkering aanvullend pensioen

De bijdrage voor de Zorgverzekeringswet (ZVW) per 1 januari zal stijgen. In 2015 betaalde gepensioneerden hiervoor nog 4,86 procent premie, in 2016 zal dit stijgen tot 5,50 procent. Daarnaast stijgt de belasting in de eerste schijf van 18,60 procent naar 18,65 procent. Hierdoor kan de uitkering aanvullend pensioen lager uitvallen in 2016.

Wet werk en zekerheid

Met de nieuwe Wet werk en Zekerheid (Wwz) wil de overheid werkgevers en werknemers de mogelijkheid bieden om mee te groeien met de veranderingen op de arbeidsmarkt. Sinds 1 januari 2015 werd de wet al in delen ingevoerd. Op 1 januari 2016 wordt het laatste deel van deze wet ingevoerd.

WW-duur verkort

Niet alleen de AOW-leeftijd wordt stapsgewijs veranderd. De WW-duur zal namelijk stapsgewijs worden verkort vanaf 2016. Dit zal gebeuren per kwartaal tot 2019. Uiteindelijk wordt de maximale duur teruggebracht van 38 maanden naar 24 maanden.

De sociale partners, waaronder vakbonden en werkgeversorganisaties, hebben de mogelijkheid de verkorte WW-duur door een private aanvulling met 14 maanden te verlengen. In een cao zou dit algemeen verbindend worden verklaard.

Voor werknemers met een arbeidsverleden van 10 jaar of korter wordt de duur van de uitkering een maand van ieder kalenderjaar van zijn of jaar arbeidsverleden. Wanneer een werknemer een arbeidsverleden heeft dat meer dan 10 jaar betreft dan moet er worden gekeken in welke jaren er arbeidsverleden is opgebouwd. Voor de kalenderjaren tot en met 2015 wordt per kalenderjaar arbeidsverleden de uitkeringsduur met een maand verlengd. Voor alle kalenderjaren na 2016 wordt er per kalenderjaar arbeidsverleden de duur van de uitkering met een halve maand verlengd.

Mensen die op de eerste dag van hun werkloosheid 64 jaar of ouder zijn, hoefden tot 2016 niet meer te solliciteren. Vanaf 1 januari 2016 wordt deze leeftijdsgrens opgetrokken naar de AOW-gerechtigde leeftijd minus één jaar.

WGA-uitkering

De duur van de loongerelateerde WGA-uitkering (uitkering voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten) wordt stapsgewijs afgebouwd van 38 naar maximaal 24 maanden. De opbouw van het recht op  een loongerelateerde WGA-uitkering verandert ook [per 1 januari en zal hetzelfde verlopen als de opbouw van de WW.

IOW-uitkering

Met ingang van 1 januari kunnen oudere werklozen na afloop van hun WW-uitkering in aanmerking komen voor een IOW-uitkering. Daarnaast wordt de uitkering vanaf 1 januari ook iets verhoogd. Daardoor hoeven alleenstaande IOW-ers naast de IOW-uitkering niet ook nog een uitkering op basis van de Toeslagenwet aan te vragen.

IOAW-uitkering

Daarnaast kunnen oudere werklozen na afloop van hun WW-uitkering in aanmerking komen voor een IOAW-uitkering (uitkering voor oudere arbeidsongeschikten).  Alleen werknemers die geboren zijn voor 1 januari 1965 en op de eerste dag van de WW- of loongerelateerde WGA-uitkering 50 jaar en ouder zijn, komen in aanmerking voor deze uitkering. 

Transitievergoeding verhoogd

Werkgevers zijn nog steeds verplicht een vergoeding te betalen aan tijdelijke of vaste werknemers die ten minste twee jaar in dienst zijn geweest bij een werkgever en zijn of haar arbeidscontract is beëindigd door de werkgever.

De transitievergoeding wordt verhoogd om mee te gaan met de lonen. Dit jaar zijn volgens onderzoek van het Centraal Planbureau de lonen met ongeveer 1,4 procent gestegen. Deze stijging is doorberekend in de transitievergoeding.

De maximale transitievergoeding wordt vanaf 1 januari vastgesteld op 76.000 euro. Op dit moment is de maximale transitievergoeding die een werknemer kan krijgen nog 75.000 euro of een hoger bedrag dat maximaal is aan het jaarsalaris, wanneer iemand meer dan 75.000 euro verdiend.

Vervanging verklaring arbeidsrelatie (VAR)

Dit jaar is er nog uitstel gegeven door de staatssecretaris van Financiën voor de vernieuwde VAR-verklaring, maar vanaf april 2016 zal de VAR vervangen worden door een nieuwe versie. De VAR wordt per 1 april 2016 per sector vervangen. Als mensen al over een VAR-verklaring voor 2015 beschikken dan hoeven zij niet voor 2016 een nieuwe aan te vragen.

Vanaf deze datum wordt ook de opdrachtgever verantwoordelijk om te beschikken over een juiste kwalificatie van de samenwerking. Als uit onderzoek van de belastingdienst blijkt dat een zzp’er toch niet zelfstandig werkt, maar een werknemer, dan verandert de opdrachtgever per direct in een werkgever met alle gevolgen van dien op zowel fiscaal als civiel gebied. Op dit moment houdt de belastingdienst alleen toezicht, maar zal het geen maatregelen nemen. Door het uitstel heeft de Belastingdienst extra tijd gekregen om modelovereenkomsten tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers te beoordelen en online te zetten. 

Wet harmonisatie instrumenten Participatiewet

De wet voorziet in een uniforme no-riskpolis via het UWV voor de gehele doelgroep van de banenafspraak en voor mensen in een dienstbetrekking beschut werk op grond van de Participatiewet. Daarnaast komt er voor de gehele doelgroep banenafspraak een gelijke premiekorting van 2.000 euro per jaar met een maximum van 3 jaar. Ook komen werkgevers in aanmerking voor de no-riskpolis en de premiekorting wanneer zij deze mensen in dienst nemen.

Meer controles inspectie SZW om hoge werkdruk aan te pakken

De inspectie SZW van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zal in 2016 meer  controles uitvoeren om te kijken of werkgevers genoeg doen aan het voorkomen van psychische klachten bij werknemers. Werkdruk en werkstress door o.a. pesten op de werkvloer leiden jaarlijks tot 6 miljoen verzuimdagen.