Het geheim van Hengelo. Zo zou je – met enige overdrijving – de vestiging van Thales Nederland kunnen noemen. Het hightech bedrijf,  ooit bekend als Holland Signaal, is een van de belangrijkste (elektronica)leveranciers van de luchtvaart en Defensie. Maar bijvoorbeeld ook het OV-Chipkaartsysteem en de bekende OV-poortjes komen hier vandaan.

Dagelijks werken ruim 2.200 mensen bij de Nederlandse poot van het Franse bedrijf, van wie 1.700 in Hengelo, 350 in Huizen, en ook nog een aantal in Delft, Breda, Rotterdam en Eindhoven. Ze werken onder meer aan innovaties als radars, maar ook systemen voor biometrie (gezichtsherkenning), tolpoortjes en zogeheten cryogene koelers. Kortom: het neusje van de zalm op technologisch gebied in Nederland.

Maar als werkgeversmerk is het bedrijf waarschijnlijk minder bekend dan enkele andere techbedrijven in Nederland. En dat is lastig, nu de war for talent woedt en technici schaarser zijn dan ooit. Juist die technici zijn heel hard nodig, met het dikst gevulde orderboek ooit, en enkele mega-orders, uit Duitsland en Groot-Brittannië, die wachten op vervulling. Aan HR-director Geke Kooij te zorgen voor voldoende kwalitatieve toestroom om al die opdrachten gedaan te krijgen, en – tegelijk: voor behoud van de zittende populatie. Al lijkt dat niet de eerste zorg, met een gemiddeld dienstverband van 14 jaar en een verloop van nog geen 3%. Maar toch, hoe geef je vorm aan zo’n proces?

Hoe komt het dat Thales misschien niet zo bekend is als andere Nederlandse techniekbedrijven?

“Het is denk ik altijd een beetje een gesloten bedrijf geweest. Dat komt ook omdat we veel voor Defensie en overheden werken. Dat vraagt extra veiligheidschecks, en zorgt er bovendien voor dat niet iedereen hier zomaar kan werken vanwege noodzakelijke screening.
Ik moet zeggen: ik kende Thales ook niet toen ik een jaar of 10 geleden door een headhunter werd benaderd voor deze baan. Wel Holland Signaal, dat was een sterk merk. Maar ik ben destijds met CEO Gerben Edelijn gaan praten, en ben toen echt geïnspireerd geraakt. Hij vertelde dat hij het nogal naar binnen gerichte bedrijf van toen meer externe focus wilde geven, wilde verjongen, en een heel nieuwe cultuur wilde meegeven.
Genoeg redenen om in deze baan te stappen. Plus dat het een internationale dimensie heeft, doordat we onderdeel zijn van Thales Group Frankrijk. Dat sprak me ook aan. 
Met die naamsbekendheid gaat het overigens nu wel de goede kant op. In het onderzoek van Universum zijn we de afgelopen jaren behoorlijk gestegen. Al is het onze ambitie om in de top-10 te komen. Maar daar zijn we nog niet. Dus we hebben nog steeds wel wat te doen.”

Zoals?

“Heb je de nieuwste James Bond al gezien? Tegen het eind van de film zie je een Brits marineschip. Daarop staat een grote radar van Thales uit Hengelo. Laat ik het zo zeggen: je ziet ons niet altijd, maar we zijn toch ook wel op veel plekken aanwezig. Zo zit er veel Thales-beveiliging in het betalingsverkeer. In de inflight-entertainment in vliegtuigen zit technologie van Thales. Dus we zitten eigenlijk overal.”

Maar weet die arbeidsmarkt dat?

“We zijn steeds meer actief om naar buiten te gaan, vertellen meer wat we doen, en waarom we het doen, wat het met veiligheid te maken heeft. Wat wij wel merken: als mensen een keer een rondleiding hebben gekregen, met de Thales Experience meedoen, dan willen ze er ook vaak wel werken. En als ze dan bij ons werken, zien we ook dat ze gemiddeld lang blijven.”

Hoe ver staat het nu met die cultuurverandering waarover je het had?

“Gerben vertelde in 2011 al dat hij heel graag een soort campus wilde oprichten, een high tech systems park, waar ook andere organisaties hun thuis konden vinden. Ik heb in de stuurgroep gezeten van de ontwikkeling daarvan, en van de totstandkoming van het nieuwe Thales-gebouw, dat in 2014 in gebruik is genomen.
We hebben de bouw ervan aangevlogen volgens het principe van de 3 B’s: Bits, Bricks & Behaviour. De achterliggende filosofie is: mensen moeten hun werk kunnen doen op de plek waar ze dat het beste kunnen doen. Dat kan thuis zijn, maar dat kan ook op kantoor. Dat werden dus de bits en de bricks.
Voor behaviour hebben we gezegd: we willen de organisatie meer stimuleren om te leren, met name om ook meer extern te kijken, letterlijk: over de hekken. We hoeven niet alles altijd per se binnen de muren van Thales te ontwikkelen. En we wilden ook wat minder hiërarchie, een organisatie waarin ook ruimte is voor open gesprekken over ontwikkeling, en meer transparantie.
Met die gedragsverandering zijn we inmiddels goed onderweg. Maar ook daarmee zijn we er nog niet. Gedrag veranderen is altijd het lastigste onderdeel van het werk. Zeker omdat het hier vaak gaat om mensen die al heel lang bij de organisatie werken, en dus een bepaalde manier van werken gewend zijn.”

Hoe ziet jullie HR-organisatie eruit?

“In totaal bestaat mijn team uit 3 HR-directors, daarnaast Centers of Expertise zoals voor compensation and benefits, HR shared services, Learning & Development, Talent Acquisition en international mobility. En dan hebben we ook nog de HR-business partners, die in het hart van de business opereren. Tot slot hebben we een eigen arbeidsjuriste, en zelfs nog een eigen pensioenfonds. Wat best bijzonder is, voor een bedrijf van onze omvang.
Alles bij elkaar gaat het om zo’n 45 collega’s, en zo’n 32 fte. Reken je met de vuistregel van 1 HR-medewerker op zo’n 70 tot 80 medewerkers, dan doen we het dus relatief goed. Het is hier high tech, dus ook high maintenance. Het is echt een complexe organisatie. Maar daarom proberen we ons HR-beleid ook zo simpel mogelijk te houden.”

Wat bedoel je daarmee?

“De organisatiestructuur is relatief simpel opgezet, met de HR-business partners als contactpersoon met de lijn en leidinggevenden. Onze filosofie is: medewerkers verlaten niet de organisatie, mensen verlaten een manager. De manager is dus cruciaal in het werkplezier en de betrokkenheid van medewerkers. Daar richten we dus veel de aandacht op.
Uitgangspunt daarbij is supporten en challengen als het nodig is. Als er bijvoorbeeld een vacature op een afdeling ontstaat, is het de rol van de business partner om samen met de manager te kijken of het wel echt een vacature is, en wat daarvoor precies het profiel moet zijn.
Een van de belangrijke onderwerpen die we op de HR-agenda hebben staan is diversiteit & inclusiviteit, in de breedste zin van het woord. Gender diversity is hier bijvoorbeeld nog steeds een grote uitdaging, het aanbod van technische dames is toch laag. Maar we kijken ook naar diversiteit op het gebied van leeftijd, afkomst, mensen met een arbeidsbeperking. Dan is het een taak van de business partner om de manager daarop ook te bevragen en uit te dagen over de huidige en gewenste teamsamenstelling..
Op het gebied van leeftijd bijvoorbeeld: er zijn al veel collega’s met pensioen gegaan. En de komende 5 jaar gaan er nog eens 350 mensen met pensioen. Daarom is een aantal jaren lang het doel geweest dat 50 procent van de nieuwe medewerkers onder de 35 jaar moest zijn. Dat hebben we nu wat losgelaten, omdat we nu relatief veel junioren hebben. Maar andere doelen houden we wel vast.”

Heb je daar specifieke KPI’s voor?

“We hebben inderdaad een HR-dashboard met dergelijke stuurcijfers en doelen erin. We hadden onszelf bijvoorbeeld ten doel gesteld 8% interne doorstroom te hebben. Dat gaan we ruimschoots halen in 2021. Dat soort cijfers rapporteren we per kwartaal. Ik vind dat ook belangrijk. Met datagedreven HR kun je echt op tijd sturen en bijschaven.
Als je bijvoorbeeld merkt dat de gender diversity achterblijft bij wat je doel was, kun je daarop wat creatiever proberen te worden. Zo hebben we een aantal technische dames uit Spanje weten te werven. Dat werkt goed. Dan proberen we bijvoorbeeld ook al bij het sollicitatiegesprek een andere Spaanse collega aan tafel te krijgen, zodat er meteen een stukje verbinding is.
We hebben de afgelopen 4 jaar in totaal ruim 1.000 mensen aangenomen, wat betekent dat meer dan 1 op de 3 mensen hier 4 jaar geleden nog niet werkte. Dat is toch wel fors. Netto zijn we in die tijd met 600 medewerkers gegroeid. En volgend jaar komen er waarschijnlijk nog eens zo’n 150 medewerkers bij. Dan heb je dus heel veel nieuwe medewerkers, die op zich ook weer allemaal goede ambassadeurs kunnen zijn binnen hun vrienden- en familiekring.”

Doen jullie veel aan dat ambassadeurschap?

“Zo’n 20 procent van alle nieuwe medewerkers komt binnen via referrals, via onze eigen collega’s dus. Daar zijn we heel blij mee, ook omdat we zien dat die mensen over het algemeen een hogere success rate hebben om te slagen binnen onze cultuur.
We bieden collega’s daarvoor 1.000 euro netto, als voor de nieuwe medewerker de proeftijd is verstreken. Maar misschien nog belangrijker: het krijgt ook de aandacht. Toevallig hebben we deze week nog een town hall meeting gehad met de hele organisatie, waar de TA-manager onder meer een filmpje heeft laten zien met wat we al gedaan hebben, en wat helpt om je netwerk aan te spreken. Eén dag later had hij toen al een cv binnen. En die kandidaat komt nu op gesprek.”

Is jullie techniek niet zo specifiek dat de mensen er sowieso nauwelijks voor te vinden zijn?

“Ja, heel vaak is dat zo. Daarom doen we ook veel aan opleiding. Binnen ons L&D-team hebben we een aantal mooie programma’s gemaakt, bijvoorbeeld voor de ontwikkeling van radars. Voor software engineers hebben we zelf, met een aantal mensen van het softwareteam, ook een soort cursus in een snelkookpan gemaakt. Dat heet Accelerate. Wat je normaal gesproken in een opleiding van 5 jaar zou stoppen, krijgen zij in 1,5 jaar. De reacties zijn daar heel positief op. En het leuke is: de deelnemers posten er ook veel filmpjes over op social media. Het is een mooie uiting van dat je bij ons veel kunt leren wat je nergens anders kunt leren. Ook maken we goed gebruik van de leerprogramma’s van de Thales Group.
We investeren veel in kennis. Dat betekent onder meer dat je bij ons ook een mooie lange carrière als expert kan hebben. Daar hoef je geen leidinggevende voor te zijn of te worden. Wij geven beide loopbaanpaden evenveel aandacht.”

Sturen jullie daar bewust op?

“Ja. We geven medewerkers duidelijk de boodschap: het is jouw carrière, jij zit aan het stuur, wij kunnen daarbij helpen. We hebben ongeveer 1.100 engineers in Nederland. We willen continu laten zien: daar kun je gewoon heel mooie dingen doen. En het is heel goed om in de praktijk te zien dat mensen dus ook intern kunnen doorgroeien. Al levert dat ook weer druk op binnen het TA-team. Want de ene vacature vervuld met een interne kandidaat creëert natuurlijk ergens anders weer een nieuwe vacature.”

Wat is jullie grootste uitdaging?

“Dat zit hem wel in de goede mensen vinden. En behouden. Zeker als je kijkt naar de kennis en complexiteit van de producten die we maken. Onze pijplijn voor talent is op zich best goed. We kunnen dus wel nieuwe mensen aannemen, maar het duurt natuurlijk even voordat je die kennis en achtergrond hebt opgebouwd. Daar zit echt wel spanning op. Ook omdat het risico bestaat dat mensen niet goed opgeleid worden, omdat er te weinig mensen zijn om hen te begeleiden, of dat het daar gewoon te druk voor is.
Dat merk ik ook in mijn eigen team. Het is echt druk. Maar dan leg ik wel uit: we moeten het met elkaar doen, niet naar elkaar gaan wijzen. Daar worden we gelukkig ook steeds beter in, zie ik.
Als HR hebben we lang een beetje een terugtrekkende rol gehad. Maar dat draait nu weer meer naar de medewerker. Aan challenge & support en Be good, get better hebben wij nu toegevoegd: How can we help? We willen in 2022 focussen op moderne technologie in combinatie met die human touch. We zien dat daar ook weer steeds meer behoefte aan is.”

Is er iets ‘typisch Thales’ waar je trots op bent?

“Ik zeg altijd tegen sollicitanten: The sky is nót the limit. We vliegen hier letterlijk satellieten de lucht in. Als jij het zelf graag wilt, dan kan er binnen Thales echt heel veel. Binnen mijn eigen TA-team hebben afgelopen 2 jaar bijvoorbeeld vier collega’s een andere rol gevonden. Eentje is afdelingsmanager geworden, een ander is naar het Global HR-team gegaan. Zo zie je dat er gewoon heel veel mogelijkheden zijn.
En we zijn natuurlijk ook uniek in de producten die we hier maken. Als je hart hebt voor technologie, dan is dit echt een plek om je te kunnen uitleven.”

Hetty Moll is mededirecteur en -oprichter van Compagnon in Zoetermeer; Peter Boerman is journalist, gespecialiseerd in werving en selectie en de werking van de (flexibele) arbeidsmarkt.