De vergelijkingssite heeft de laatste maanden diepgaand onderzoek verricht naar 53 van de grootste werkgeverscollectieven, waaronder ook die van vakbonden en het mkb. Aanleiding zijn de vele telefoontjes met vragen over collectieve zorgverzekeringen, die Pricewise tijdens het vorige overstapseizoen kreeg. In Nederland zijn 6,2 miljoen mensen aangesloten bij een collectief. Dat is ongeveer de helft van de betalende verzekerden. Er zijn vier profielen onder de loep genomen: een 23-jarige man, een alleenstaande moeder met kind, een gezin met twee opgroeiende kinderen en een stel van rond de 60 jaar. De meest gekozen verzekeringen, vergoedingen en premies op de website werden met die van de werkgeverscollectieven vergeleken. Tevens werden uitgebreide belrondes met verzekerden en werkgevers gehouden.

Conclusies

• Verzekerden blijven vaak heel lang in een collectief zitten, omdat ze er veelal van overtuigd zijn dat ze nergens beter terecht kunnen.
• Net als de markt van de individuele polissen wordt die van de werkgeverscollectieven gedomineerd door de vier grootste verzekeraars: Achmea, VGZ, CZ en Menzis.
• In ruim de helft van de gevallen krijgen mensen met een collectieve verzekering niet een polis op maat.
• Sommige werkgeverscollectieven beschikken over veel extra vergoedingen, zoals: kraamzorg, alternatieve geneeswijzen, reisvaccinaties, brillen/lenzen, anticonceptie, voedingsadvies en fysiofitheidsscan. Maar deze zijn voor veel verzekerden niet relevant, hoewel het lijkt alsof ze veel krijgen. En ze betalen er wel voor.
• Wie voldoende denkt te hebben aan een basisverzekering is meestal duur uit bij een werkgeverscollectief. Op vergelijkingssites zijn veel goedkopere alternatieven beschikbaar. Van de 44 collectieven die een naturabasisverzekering hebben, zijn er slechts drie goedkoper dan de goedkoopste individuele naturabasisverzekering met minstens 65% keuzevrijheid, die Pricewise vond.
• Degene die veel aanvullende vergoedingen wil of nodig heeft, is soms beter af met een collectieve restitutieverzekering. Maar er zijn ook minder prijzige naturapolissen met betere aanvullende dekkingen, vooral voor de tandarts.
• Sommige collectieve polissen hebben weinig extra kwaliteit of inhoud te bieden ten opzichte van de polissen die vrij verkrijgbaar zijn, behalve de uiteenlopende kortingen op de basis- en aanvullende verzekering. De korting weegt meestal niet op tegen de kosten van de uitgebreide verzekeringen.
• Mensen die hoe dan ook een restitutiepolis met zeer ruime keuzevrijheid willen, kunnen veelal beter voor een werkgeverscollectief kiezen. Door de hoge kortingspercentages zijn ze dan goedkoper uit. Er zijn ook naturapolissen in de markt met ruime keuzevrijheid en die zijn vaak goedkoper dan de restitutiepolis van een collectief.
• De kortingspercentages die verzekeraars geven in de werkgeverscollectieven lopen uiteen. Bedrijven krijgen maximaal 10% op de basispolis en veelal 10 tot 15% op aanvullende polissen. Kleine bedrijven moeten het stellen met 5%. De werknemers van Shell zijn heel goed af: zij krijgen 10% op hun basispolis en 30% op aanvullende polissen.
• De combinatie naturaverzekering plus orthodontie is meestal goedkoper binnen een collectief, de restitutieverzekering plus orthodontie komt goedkoper uit de bus dan de individuele polis.

Marktwerking

“Doordat de informatie over werkgeverscollectieven moeilijk te vinden is voor het grote publiek, zijn ze lastig te vergelijken met de individuele polissen. Daardoor wordt de marktwerking in de zorg onnodig verstoord. Vooral verzekerden zijn daar sterk de dupe van,” aldus Hans de Kok, directeur van Pricewise.
“Wij stellen bovendien dat het bijna onmogelijk is om een collectieve polis te maken die goed aansluit bij de wensen van alle werknemers van een groot bedrijf. Hun leeftijdsverschillen zijn groot, evenals de samenstelling van hun gezinnen. Sommige werknemers sporten heel veel, andere helemaal niet. En wat moet een stel van rond de 60 met anticonceptie en kraamzorg als extra dekkingen?”
De Kok vervolgt: “Je kunt beter een polis samenstellen voor bijvoorbeeld vrijetijdswielrenners. Die kun je heel gericht tegemoetkomen met een x-aantal behandelingen fysiotherapie en chiropractie, zoals in een collectief van de Koninklijke Nederlandsche Wielren Unie.”

Beter vergelijken

Tijdens een uitgebreide telefonische ronde langs tientallen bedrijven en werknemers bleek dat legio mensen ten onrechte denken dat ze ‘te allen tijde spekkoper’ zijn met een werkgeverscollectief. Veel werknemers maken er al zeer lang gebruik van, soms wel 40 jaar. Nieuwkomers sluiten zich erbij aan, omdat hun voorgangers dat ook deden.
“Maar dit is niet alleen een kwestie van vertrouwen of gemakzucht,” oordeelt De Kok. “Als minister en Tweede Kamer ervoor zorgen dat de markt van de collectieven toegankelijker wordt, dan kunnen mensen hun collectieve verzekering beter vergelijken met individuele polissen. Dan ontstaat de dynamiek die nodig is om de marktwerking een boost te geven. Als ruim zes miljoen mensen met een werkgeverscollectiviteit weten dat ze zonder zorgen of drempels kunnen switchen en besparen, dan verbetert de betaalbaarheid van onze gezondheidszorg. Als de politiek niets doet, blijft de mythe ‘dat je altijd beter af bent met een zorgcollectief’ in stand. En daar is bijna niemand bij gebaat.”

Rol HR

HR-afdelingen spelen meestal geen actieve rol bij het propageren van werkgeverscollectieven. Ze zetten de informatie met premies en vergoedingen meestal op de e-mail of op intranet. De werknemers moeten de gemeenschappelijke zorgverzekering zelf afsluiten bij de verzekeraar. Personeelsmanagers mogen hun collega’s overigens wel adviseren. Ze zijn bij wet vrijgesteld van de verzekeringsdiploma’s die adviseurs, zoals tussenpersonen en vergunninghoudende vergelijkingssites, wel moeten hebben om hun klanten te mogen helpen. “Heel raar,” reageert De Kok. “Bij onze klantenservice moet iedereen de nodige diploma’s bezitten om een vraag van een klant te mogen beantwoorden, maar bedrijven mogen hun medewerkers adviseren over moeilijke en belangrijke vragen over zorgverzekeringen zonder de vereiste kennis en papieren. Het is een schemergebied, want er is helemaal geen toezicht. Ook daar mag de politiek nog wel eens kritisch naar kijken, want door goedbedoelde maar onbewust verkeerde adviezen zijn er geheid mensen onder- of oververzekerd.”

Einde collectieve verzekeringen

In een reactie op het Pricewise-onderzoek dreigt minister Edith Schippers van Volksgezondheid een einde te maken aan de collectieve zorgverzekeringen van werkgevers. De meeste hebben volgens haar 'veel te weinig toegevoegde waarde.'
Twee derde van de 64.000 collectieven biedt niets bijzonders en is gelijk aan de standaardpolis. “Alleen met een ander strikje eromheen. Dat is niet transparant en maakt vergelijken heel lastig,” aldus Schippers.
Ze wil dat meer mensen gaan overstappen, omdat de concurrentie onder verzekeraars dan toeneemt. En dat dempt premiestijgingen en verbetert de kwaliteit van de gezondheidszorg, is haar verwachting. Nu switchen jaarlijks slechts een miljoen mensen van polis (ruim 6%).
Ook vindt Schippers dat bedrijven en zorgverzekeraars meer werk moeten maken van zorginhoudelijke afspraken. “Het moet inhoud krijgen, of we moeten ermee stoppen,” oordeelt de bewindsvrouw.