In het onderwijs is de vraag naar tijdelijk en flexibel personeel groot. In de praktijk gaat het om het inhuren van vervangers die flexibel worden ingezet en snel meerdere contracten nodig hebben. De ketenbepaling in de Wwz houdt echter in dat er maximaal drie tijdelijke contracten mogen worden afgesloten in een periode van maximaal 24 maanden. Het vierde contract binnen deze periode moet een contract voor onbepaalde tijd zijn. Een lopende keten van contracten wordt doorbroken wanneer er in een periode van meer dan zes maanden geen contract is geweest.

Om beter inzicht te krijgen in deze problematiek heeft het ministerie van OCW aan Penta Rho opdracht gegeven om in een kort tijdsbestek een beeld te verkrijgen hoe de Wwz in de praktijk ervaren wordt en welke factoren, al dan niet in combinatie, hierbij relevant zijn. Op basis van een quick scan komen ze tot onder meer de volgende conclusies:

1. De Wwz heeft het aantal contracten voor bepaalde en onbepaalde tijd voor vervangingswerk doen toenemen.
2. De ketenbepaling heeft gevolgen voor de positie van de vervanger. Door de ketenbepaling zijn de vervangers zich bewuster geworden van hun eigen positie. Voor de Wwz werd het aanbod van vervanging snel geaccepteerd. Door de ketenbepaling zijn vervangers echter selectiever geworden bij het aangaan van een contract. De vervangers geven de voorkeur aan langdurige vormen van vervanging. Kortdurende vervanging, korter dan 14 dagen, wordt door vervangers soms geweigerd of ze geven bij voorbaat aan hier niet beschikbaar voor te zijn. Door de Wwz is de arbeidsmarkt voor vervangers veranderd van een aanbod- in een vraagmarkt. Besturen moeten meer moeite en inspanningen doen om vervangers te bewegen tot vervangerswerk. Dit uit zich in de vorm van de contracten, naar aard, omvang en duur.
3. De Wwz brengt extra administratieve last met zich mee. De regels van de Wwz en caoPO 2016 zijn voor de besturen en dienstverleners reden voor het bewaken en registreren van het aantal en de aard van de contracten. Het beheersbaar houden van de risico’s –voorkomen van verplichtingen –leidt ertoe dat systemen met uitgebreide check en balances zijn aangeschaft.
4. De behandeling en begeleiding van vervangers verschuift van incidentele en tijdelijke arbeid naar structurele, maar flexibele arbeid en vraagt om ander werkgeverschap. De ketenbepaling en het tekort aan vervangers beweegt besturen zorgvuldig om te gaan met vervangers en waar mogelijk structureel werk aan te bieden. Ook is duidelijk bij de besturen vast te stellen dat een deel van het invalwerk niet meer als incidentele arbeid wordt gezien, maar als structureel werk. De werkzaamheden zijn structureel –vaste vervangingsvraag –maar de arbeidsplek is variabel en flexibel. De gesprekspartners geven aan dat het thema vervanging een significant deel uitmaakt van het werkgeverschap.