De procedure was aangespannen door een Spaanse vakbond tegen het veiligheidsbedrijf Tyco. Personeel dat veiligheidssystemen installeerde was soms drie uur onderweg van huis naar een klant. Het bedrijf zag de reistijd als ‘rusttijd’.
In het verleden liet Tyco medewerkers naar een van de regionale kantoren komen; daar kregen zij hun lijst met klanten en vanaf dat moment begon de werkdag. In 2011 zijn deze kantoren opgeheven.

Vrije tijd

De reistijd kan niet ineens als vrije tijd gelden nu het personeel niet meer naar kantoor hoeft te komen vindt het Hof .'Tijdens de reistijd, die over het algemeen niet kan worden verkort, zijn werknemers niet in staat hun tijd vrij in te vullen en hun eigen interesses na te streven. Het feit dat werknemers hun werkdag thuis beginnen en eindigen, vloeit rechtstreeks voort uit de keuze van de werkgever om de regionale kantoren af te schaffen en niet uit een verlangen van de werknemers zelf', aldus het Hof.

Grote gevolgen

Vakbond FNV stelt dat de uitspraak grote gevolgen heeft voor werknemers in Nederland.  In sommige branches, zoals de bouw, zijn er in de cao afspraken gemaakt over de doorbetaling voor reistijd.  “Maar bijvoorbeeld in de thuiszorg wordt vaak gezegd dat de verplaatsing van een klant in Diemen naar een in Amsterdam in eigen tijd moet worden gedaan. Dat kan niet meer," zegt bestuurder Mariëtte Patijn in de VK. De arbeidsinspectie heeft weliswaar deze reistijd naar cliënten aangemerkt als arbeidstijd, waarvan 'voor de hand ligt' dat die wordt betaald. Maar 'voor de hand ligt' is wat anders dan wat wettelijk verplicht', aldus Patijn.
Daarnaast mogen Nederlanders volgens de inspectie niet langer dan negen uur per dag werken, exclusief pauze. "Als reistijd als werktijd wordt gezien betekent dat dat een gasfitter die van Arnhem naar Zeeland moet gaan en 's morgens om half vijf vertrekt, 's middags om half drie thuis moet zijn, rekening houdend met de pauzes," aldus Patijn.

Nuances

Volgens de AWVN moeten er wel een aantal nuances worden aangebracht in de uitspraken van de FNV. “De uitspraak heeft alleen betrekking op de normen van de Arbeidstijdenrichtlijn. Deze geven aan hoeveel iemand mag werken en hoeveel rusttijd iemand moet krijgen. De richtlijn zegt niets over betaling van deze uren. Ook het Europese Hof geeft in de uitspraak expliciet aan dat de werkgever de betaling van de reisuren bepaalt,” meldt Kim van der Hoeven op de AWVN-site. ”Loon is een arbeidsvoorwaardelijke afspraak die tussen werkgever en werknemer(sorganisatie) gemaakt wordt. De uitspraak heeft dus geen rechtstreeks gevolg voor de hoogte van loonkosten in Nederland. Wel kan verwacht worden dat vakbonden deze uitspraak aangrijpen om dit onderwerp op tafel te krijgen.”

Afgesproken

Daarnaast gaat het om een specifiek geval met eigen omstandigheden, volgens van der Hoeven: “In deze Spaanse case vertrekken de medewerkers vanuit huis om naar een klus op dagelijkse wisselende locaties te gaan omdat de werkgever de regiokantoren heeft gesloten. Het Europese hof neemt nu juist dit besluit (de sluiting van de regiokantoren) mee in zijn overweging: het vertrek vanuit huis vloeit niet voort uit de wens van de medewerkers zelf, maar heeft rechtstreeks te maken met de het besluit van de werkgever over sluiting van de regiokantoren zelf. Het is dan ook onduidelijk in hoeverre deze uitspraak gevolgen heeft voor medewerkers waarmee van meet af aan is afgesproken dat de reistijd van huis naar de klant niet als arbeidstijd moet worden beschouwd.”