Fiscale onbalans: 'Evenwicht tussen vaste werknemers en flexwerkers moet worden hersteld'
De komende jaren staan voor de arbeidsmarkt, het pensioenstelsel en het belastingstelsel --inclusief het toeslagenstelsel-- grote wijzigingen en herzieningen op de agenda. Het is van groot belang de symbiose tussen die drie beleidsdossiers te bezien, omdat de belastingheffing de randvoorwaarden schept voor al die dossiers.
Dat stelt prof. mr. dr. Bastiaan Starink in de rede waarmee hij op 7 april 2022 de bijzondere leerstoel Arbeidsmarkt, Pensioenen en Belasting aanvaardt aan Tilburg University.
Fiscale onbalans
De kloof tussen vast werk en flexwerk in Nederland is één van de grootste ter wereld. De ongelijkheid op de arbeidsmarkt die dit met zich brengt en de hoge risico’s die vooral flexwerkers lopen, zijn mede het gevolg van een fiscale onbalans tussen werknemers en zzp’ers. Bovendien is door die onbalans ook het aantal zzp’ers, of in veel gevallen: pseudo-werknemers, de afgelopen decennia sterk toegenomen. Het evenwicht tussen vaste werknemers en flexwerkers zal moeten worden hersteld door diezelfde fiscaliteit die een belangrijke oorzaak vormt, aldus Bastiaan Starink.
Krapte arbeidsmarkt
De fiscaliteit kan daarnaast bijdragen aan de oplossing voor de naar verwachting structurele schaarste van arbeidsaanbod. Het gemiddeld aantal uren dat mensen per week werken moet omhoog en langer doorwerken moet verder worden gestimuleerd. Dat kan onder meer door de marginale belastingdruk - het percentage belasting dat iemand moet betalen over één extra euro inkomen - gericht te verlagen en het toeslagenstelsel zo te hervormen, dat het meer werken stimuleert in plaats van beperkt.
Witte vlek pensioenen
Een belangrijk openstaand punt van het nieuwe pensioenstelsel is het op een efficiënte en effectieve manier verkleinen van de ‘witte vlek’, ofwel het deel van de werknemers dat geen pensioen opbouwt. “Nederland is dat aan zijn stand verplicht,” zegt Starink. Afhankelijk van de definitie en het wel of niet meerekenen van zzp’ers, gaat dat om tussen de 10% en 25% van de beroepsbevolking. Volgens de hoogleraar zouden we ons voor de oplossing kunnen laten inspireren door de stelsels in Zweden en IJsland.
Omdat veel dossiers op het gebied van arbeidsmarkt, pensioen en belasting samenkomen in ons fiscaal stelsel, is het van groot belang om ze ook in samenhang te bestuderen en veranderen. Starink zal daar de komende jaren door middel van zijn onderzoek en onderwijs bijdragen aan leveren.
