Volgens de vertegenwoordiger van 17.000 zorgprofessionals leiden de extra risico’s die het gevolg zijn van de nieuwe wet tot terughoudendheid om zelfstandig zorgprofessionals in te schakelen in de praktijk of instelling. De toenemende financiële onzekerheid waarmee zorginstellingen al langer te maken hebben, maakt dat een arbeidsovereenkomst steeds vaker geen passende oplossing is. Zzp-zorgprofessionals, die daar vaak ook helemaal niet op uit zijn, vervullen dan meer dan eens een belangrijke ‘smeeroliefunctie’ om de continuïteit van zorg te garanderen. De nieuw wetgeving maakt de fiscale risico’s voor de instelling echter uiterst onzeker.

Edwin Brugman, directeur kennismanagement en netwerken bij VvAA: "Stel: een praktijkhoudende huisarts kan geen tijdelijke extra collega meer in de praktijk krijgen omdat er bij voorbaat onduidelijkheid is over de arbeidsrelatie. En dus angst voor onvoorziene maatregelen achteraf. Het is volstrekt niet duidelijk hoe (strikt) de inspectie zal handhaven. Straks kijken we naar de scherven van mislukte wetgeving en naar problemen die op voorhand te voorzien waren.”

VAR: loondienst of zelfstandig

De VAR werd in 2002 ingevoerd en in 2005 werd de werking verruimd. De VAR geeft duidelijkheid of iemand zelfstandig ondernemer is of in loondienst. Opdrachtgever en opdrachtnemer hebben sindsdien vooraf zekerheid over de kwalificatie van de arbeidsrelatie die werd aan gegaan. De fiscale aantrekkelijkheid van het ondernemerschap van die opdrachtnemer werd daarmee verzekerd. Sommige werkgevers vormden hun vaste loonkosten echter oneigenlijk om tot variabele kosten met andere verplichtingen aldus de VvA. In een aantal branches leidde dat tot onderbetaling en het ontbreken van goede voorzieningen bij arbeidsongeschiktheid en oudedagsvoorzieningen. Dit gebeurde onder andere bij postbestellers en bouwvakkers.

“Pak die misstanden aan en behoudt de kracht van de VAR-systematiek”, stelt Brugman. Senator Alexander Rinnooy Kan vindt eveneens dat het kabinet onvoldoende duidelijk maakt welk probleem het precies wil oplossen. Volgens de voormalig SER-voorzitter kan de huidige VAR-systematiek met een aantal aanpassingen nog prima dienst doen. Brugman: “Daarmee raakt hij de kern. Het bewijst dat het goed is om nog eens heel goed terug te kijken waarom de VAR destijds werd ingevoerd en waar we dus nu willens en wetens afscheid van nemen.”