Kern van de regeling zijn een ruimere toegankelijkheid van de procedure en nieuwe maatregelen ter bescherming van de klokkenluider, om schade als gevolg van hun melding te voorkomen. Een melder kan kiezen tussen het openlijk melden van een misstand bij een leidinggevende en het vertrouwelijk melden bij een vertrouwenspersoon. Ook kan hij sneller rechtstreeks naar een externe onderzoeksinstantie stappen, nu nog de Commissie integriteit overheid (CIO). Klokkenluiders kunnen ook veel eerder aanspraak maken op een tegemoetkoming in de proceskosten.

Adviespunt

Een sleutelpositie is weggelegd voor een nieuw op te richten advies- en verwijspunt klokkenluiden voor overheid en bedrijfsleven. Dat moet ‘gezaghebbend en vertrouwenwekkend’ worden, zodat het serieus wordt genomen door werkgevers en werknemers in de overheids- en marktsector, en goed vindbaar zijn. Het doel van dit advies- en verwijspunt is het voorkomen van integriteitschendingen door het adviseren en ondersteunen van (potentiële) klokkenluiders. Ook gaat het expertise leveren aan werkgevers en trends en patronen signaleren. Ondersteuning van (potentiële) klokkenluiders staat voorop.

 

Intern bespreken

Met hen moet eerst worden bezien of er nog mogelijkheden zijn de zaak intern te bespreken. Als dat op niets uitloopt is bemiddeling de volgende stap. Als alle interne mogelijkheden falen, kan de klokkenluider worden geholpen bij het panklaar aanleveren van zijn zaak bij een bevoegde instantie, zoals het Openbaar Ministerie of een inspectiedienst.

Onderzoeksinstantie

Er komt ook een externe onderzoeksinstantie waar klokkenluiders naartoe kunnen als ze het vermoeden van een misstand willen laten onderzoeken. Tot nu toe verrichte de CIO die taak, maar die wordt vervangen omdat het onvoldoende zou functioneren. De nieuwe instantie krijgt onderzoeksbevoegdheden en kan een ‘zwaarwegend advies’ geven aan het betreffende bevoegd gezag. De instelling van dit onderzoekspunt moet nog door de ministerraad worden besproken. Tot die tijd kunnen werknemers terecht bij de CIO.