Logo
  • Achtergrond
  • 24 maart 2015
  • Ronald Buitenhuis

Eigenrisicodragerschap WW in onderwijs en overheid is een ‘vergeten’ domein

‘Hier is nog heel veel maatschappelijk geld te besparen’

Binnen de domeinen Overheid en Onderwijs gebeurt, ondanks wettelijke verplichtingen, veel te weinig om mensen die in de WW belanden te helpen aan nieuw werk. ‘De prikkels ontbreken waardoor de ex-werknemers aan hun lot worden overgelaten’, constateert Robidus-directeur Mick Netiv. Tegelijkertijd ziet hij het aantal rechtszaken toenemen waarbij WW’ers hun oude werkgever aanklagen voor niet gepleegde inspanningen. ‘Er wordt steeds meer gegoogeld op Art. 72A van de werkloosheidswet.’

Bij massaontslagen zoals bij Philip Morris komen bonden in actie en komen er sociale plannen. Dan wordt gekeken naar hoe mensen van werk naar werk te brengen zijn. Voor mensen in overheidsdienst of in het onderwijs die werkloos worden, is dat zelden zo. Vaak gaat het om individuele gevallen. Overheden en onderwijsinstellingen hebben deze inactieve mensen al in de meerjarenbegrotingen opgenomen en het is een soort fait accompli: het is niet anders en de lonen worden gewoon uitbetaald. Voor de betrokken mensen zelf is de noodzaak om in actie te komen ook vaak afwezig. Er zijn allerlei cao-vangnetregelingen uit het verleden die de nood om in actie te komen gering maken. WW’ers krijgen 70 procent van hun dagloon en er zijn meestal ook heel veel bovenwettelijke uitkeringen voortvloeiend uit onderwijs- en overheids-cao’s. “Het zijn nog echt gouden kooien,” zegt Mick Netiv. “Mensen in het onderwijs van pakweg 55 hoeven feitelijk nooit meer aan het werk vanwege de extraatjes met uitkeringen die oplopen tot wel tien jaar.” Vanuit het UWV is er ook nauwelijks controle weten ze bij Robidus. Omdat er sprake is van eigenrisicodragerschap en verzekeren feitelijk niet kan, moeten overheden en onderwijsinstellingen toch de rekening betalen, dus waarom controle? Er is vanuit het UWV geen stimulans derhalve om iets aan de WW in onderwijs- en overheidsland te doen.

Lede ogen

Bij Robidus vinden ze dat een onwenselijke situatie. Vanuit de WGA weten ze bij Robidus als brede HR-dienstverlener inmiddels hoe ze mensen van werk naar werk kunnen krijgen en zagen ze met lede ogen aan hoe dat bij onderwijs en overheid gaat. Netiv: “Daar is WW een soort vergeten gebied.” Vorig jaar heeft Robidus een dienst opgezet die zich speciaal richt op WW-erd voor onderwijs en overheid. Netiv: “We kennen de regelgeving en kunnen werkgevers helpen die regels op te volgen (zie ook kader-red.). Dit door het inbrengen van dienstverlening waarbij cultuur, processen en kennis elkaar efficiënt versterken. Ook kunnen we helpen mensen van werk naar werk te brengen door vroegtijdig actie te ondernemen of zelfs te begeleiden voordat er sprake is van een WW-situatie. Maar er is buiten Robidus wat ons betreft ook nadrukkelijk een maatschappelijk belang. Er worden nu miljoenen verspild die we maatschappelijk beter kunnen besteden.” Voorbeeld: Robidus werkt voor een onderwijsinstelling waar jaarlijks 2,8 miljoen opgaat aan uitkeringen voor ex-medewerkers. De uitvoering en beheersing van de populatie is hierbij nauwelijks belegd. Het ontbreekt aan inzicht, managementaandacht maar vooral aan ambitie. Netiv: “Als je die mensen eerder in een traject goed begeleid had, was daar veel geld mee te besparen geweest. Reken dat maar eens landelijk door. Dan heb je het over miljoenen, misschien wel een miljard.” Onderwijsinstellingen en overheden hebben ook wel de plicht om mensen die al uit dienst zijn of uit dienst gaan, te begeleiden, maar ze doen dit dus heel vaak niet. Maar de nood wordt wel hoger, schetst Netiv. “Er wordt steeds meer gegoogled op Art. 72A van de werkloosheidswet. Een artikel dat voorschrijft dat de werkgever de plicht heeft re-integratieactiviteiten te ontplooien voor mensen die werkloos worden. Als mensen langer werkloos zijn - en bij een krimpende overheid en minder instroom in het Onderwijs is dat vaak zo - en ze komen dichter bij het einde van de WW, dan kunnen ze nu bij hun ex-werknemer via rechtszaken afdwingen dat ze alsnog begeleid worden naar nieuw werk. Ik ken zaken bij een hogeschool waar rekeningen van 150.000 euro binnenkomen, die klakkeloos werden betaald omdat de kosten reeds waren gebudgetteerd.”

Wat kan Robidus doen?

Door de inzet van het  Robidus Service Center heeft de werkgever de mogelijkheid de WW-lasten te beïnvloeden. De wettelijke regelingen worden slim toegepast waardoor onterechte toerekening van kosten wordt voorkomen. Bovendien wordt de werkloze ex-medewerker actief begeleid en gecontroleerd ten aanzien van zijn eigen verplichtingen. Netiv: “We zijn daarbij streng maar rechtvaardig zowel richting werkgever als ww-er. Beide partijen hebben hierin rechten maar zeker ook plichten.” Binnen het Robidus Service Center houden de WW- experts continu de wijzigingen in wet- en regelgeving bij en passen, indien nodig, het beleid en werkwijze hierop aan. Hierdoor worden  de kosten en risico’s aanzienlijk beperkt zonder dat de HR-afdeling belast wordt met kennis- en arbeidsintensieve werkzaamheden. Door de schaalgrootte zijn de kosten van het Robidus Service Center lager dan als u zelf capaciteit zou moeten vrijmaken. Bovendien hebben werkgevers meer inzicht en grip op de (potentiële) kosten en risico’s van werkloze ex-medewerkers. Een semi overheidsorganisatie is een klant van Robidus op het gebied van WW-erd. Waarom hebben zij Robidus ingeschakeld? Netiv: “Ze hebben gewoon niet genoeg mensen om een ingewikkeld terrein als WW-erd bij te kunnen houden. Generiek zie je dat veel HR-afdelingen met minder mensen komen te zitten en dat de materie complexer wordt. Dat besteden ze dat dan liever uit aan een gespecialiseerde partij. Maar de organisatie neemt ook de eigen maatschappelijke verantwoordelijkheid serieus door iets voor mensen te doen en daarmee ook compliant te zijn: ze voldoen aan wet- en regelgeving.” Bij Robidus is men geschrokken van het gebrek aan betrokkenheid van onderwijs en overheidsorganisaties voor ex-medewerkers. Netiv: “Goed werkgeverschap geldt ook voor mensen die bij je gewerkt hebben en even in-between-jobs zitten. Veel mensen die in de ziektewet hebben gezeten en weer hersteld zijn, komen vaak toch in de WW. Die mensen verdienen ook een langdurige begeleiding. Begin je daar vroegtijdig mee, is de kans op eerder weer werk vinden groter. En nogmaals: partijen moeten vaak de kosten voor re-integratie uiteindelijk toch maken, ook als de WW-periode afgelopen is.” En ja, ook Netiv weet dat het bij die grote organisaties vaak gaat om druppels op een gloeiende plaat en dat het maar een heel klein deel van de totale begroting is. “Maar onze visie bij Robidus is, dat dat geen argument mag zijn. Je hebt het wel over maatschappelijk geld.” Maar het WW-eigenrisicodragerschap is, zo concludeert Netiv nogmaals tot slot, een vergeten gebied, waar veel belastinggeld in omgaat en ex-medewerkers vaak aan hun lot worden overgelaten.

Willemien van der Wouw (Signum) pleit voor proactief re-integratiebeleid


‘Straks hebben we weer leerkrachten nodig die we niet kunnen vinden’

Willemien van der Wouw is hoofd P&O bij Signum, een scholengemeenschap voor primair onderwijs in Brabant. Jaren werkte ze bij een andere Brabantse scholenkoepel, Eenbes basisonderwijs in Geldrop. In beide werkomgevingen ervoer ze hetzelfde: prikkels om PO-mensen in de WW van werk naar werk te helpen of vroegtijdig te begeleiden met re-integratieprojecten, ontbreken. “Er is financieel gezien voor scholen geen enkel belang om structureel energie in mensen te stoppen. Omdat er een collectief omslagstelsel is middels het participatiefonds, hebben veel partijen zoiets van: waarom zou ik me druk maken. Ze doen op papier wat nodig is, maar daar houdt het mee op.” Is dat een ontbrekende prikkel bij werkgevers, ook de werknemer wordt vaak niet echt gestimuleerd. Van der Wouw: “Veel WW-ers in het PO zijn ouderen mensen; 55+. Door de bovenwettelijke regelingen voortvloeiend uit cao’s hoeven ze eigenlijk niks meer tot aan hun pensioen. Het is allemaal veel te vrijblijvend wat er gebeurt.” En dat is jammer, want Van der Wouw ziet de problemen al weer opdoemen. “Over enkele jaren gaan er in het onderwijs veel mensen uit vanwege pensioen. Dan komt iedereen in onderwijsland weer in actie omdat we een tekort aan leerkrachten hebben. Zelfs met de krimp die eraan komt qua leerlingenaantallen, zullen er per saldo meer onderwijzers nodig zijn. Door nu al actief in mensen te investeren, kunnen we straks problemen voorkomen.” Ze geeft een voorbeeld. “Bij de Eenbes hadden we een leraar die zich gewoon niet prettig voelde in een bepaalde vorm van onderwijs. Dan moet je afscheid nemen. Maar wat we gedaan hebben, is die persoon op een aantal scholen met een ander onderwijsconcept rond laten kijken wat het beste bij hem paste, en binnen negen maanden was hij weer aan de slag.” Ze heeft ook nog wel andere ideeën om mensen niet in de WW te laten belanden. “Veel mensen haken af niet omdat ze onderwijs niet leuk vinden, maar omdat het gedoe eromheen ze te veel wordt. Als je die mensen nu eens inzet als – bijvoorbeeld – klasse-assistent, kun je kwalitatief ook nog een slag maken. Het zijn wel waardevolle mensen. Je moet ze toch al betalen, dus waarom niet aan het werk houden en kijken of je ze voor inactiviteit kunt behoeden.” De ervaring van Willemien van der Wouw is dat als mensen er meer dan een half jaar uit zijn, het al heel lastig is om ze weer in het arbeidsproces terug te krijgen. “Partijen als Robidus kunnen een belangrijke rol vervullen door partijen te ontzorgen en bij het helpen om mensen van werk naar werkt te helpen.”

Robidus activiteiten in het kader van WW-erd

Administratie
• voert de volledige uitkeringsadministratie ten aanzien van werkloze ex-medewerkers die onder het WW- eigenrisicodragerschap vallen;
• controleert de hoogte, het recht en duur van de uitkering;
• toetst of betaling van de WW-uitkering toerekenbaar is aan de werkgever;
• vertegenwoordigt de werkgever bij bezwaar- en beroepsprocedures;
• aanspreekpunt voor ex-medewerkers, belastingdienst, UWV en interventionisten zoals arbeidsdeskundigen.
Re-integratie
• Activeert het re-integratieproces van de ex-medewerker;
• Maakt kosten-baten analyse om te bepalen of interventies zinvol zijn;
• Adviseert t.a.v. opleidingen en loopbaan-switches;
• Vraagt sanctionering aan bij UWV indien ex-medewerker niet aan verplichtingen voldoet.

De diensten van Robidus verlagen uw risico’s van verzuim en arbeidsongeschiktheid door optimale benutting van wettelijke regelingen en het sturen op inzetbaarheid.

Producttips

Volg HR Praktijk

Word gratis lid en ontvang op dinsdag en donderdag het laatste HR-nieuws in uw mailbox! Én als lid krijgt u ook toegang tot exclusieve online artikelen.